Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

vox nihili/el

  • 1 vox nihili

    Универсальный англо-русский словарь > vox nihili

  • 2 vox nihili

    бессмысленное слово

    Англо-русский большой универсальный переводческий словарь > vox nihili

  • 3 vox nihili

    Politics english-russian dictionary > vox nihili

  • 4 vox

    n лат.
    голос, глас
    - vox populi

    Politics english-russian dictionary > vox

  • 5 бессмысленное слово

    Русско-английский политический словарь > бессмысленное слово

  • 6 бессмысленное слово

    Politics: vox nihili

    Универсальный русско-английский словарь > бессмысленное слово

  • 7 τρέφω

    τρέφω, Il.5.52, etc.; [dialect] Dor. [full] τράφω (v. sub voce); [ per.] 1sg. opt.
    A

    τρέφοιν E.Fr. 903

    : [tense] fut.

    θρέψω h.Ven. 257

    , etc.: [tense] aor. 1 ἔθρεψα, [dialect] Ep.

    θρέψα Il.2.548

    : [tense] aor. 2 ἔτρᾰφον (v. infr. B): [tense] pf. τέτροφα intr., Od.23.237, ([etym.] συν-) Hp.Morb.Sacr. 11; but trans., S.OC 186 (lyr.); also

    τέτρᾰφα Plb.12.25h

    .5:—[voice] Med., [tense] fut. θρέψομαι in pass. sense, Hp.Genit.9, Nat.Puer. 23, Th.7.49, etc.: [tense] aor.

    ἐθρεψάμην Pi.O.6.46

    , A.Ch. 928, etc.:—[voice] Pass., [tense] fut. τρᾰφήσομαι Ps.-D.60.32, D.H.8.41, etc., but in early writers in med. form θρέψομαι (v. supr.): [tense] aor. 1 ἐθρέφθην, [dialect] Ep.

    θρέφθη Hes.Th. 198

    , rare in Trag. and [dialect] Att., E.Hec. 351, 600, Pl.Plt. 310a;

    ἐθράφθη IG12(9).286

    (Eretria, vi B. C.): [tense] aor. 2 ἐτράφην [pron. full] [ᾰ] Hom. (sed v. infr. B), A.Th. 754 (lyr.), Ar.Av. 335 (lyr.), etc.; [dialect] Ep. [ per.] 3pl. ἔτραφεν, τράφεν, Il.23.348, 1.251: [tense] pf.

    τέθραμμαι Hp.Nat.Hom.5

    , E.Heracl. 578, etc.; [ per.] 2pl.

    τέθραφθε Pl.Lg. 625a

    (but συντέτραφθε [s. v. l.] in X.Cyr.6.4.14); inf.

    τεθράφθαι Pl.Grg. 525a

    , X.HG2.3.24 (in both with v. l. τετρ-).
    I thicken or congeal a liquid, γάλα θρέψαι curdle it, Od.9.246; τρέφε ([tense] impf.)

    πίονατυρόν Theoc.25.106

    :—[voice] Pass., with [tense] pf.[voice] Act. τέτροφα, curdle, congeal,

    γάλα τρεφόμενον τυρὸν ἐργάζεσθαι Ael.NA16.32

    ;

    περὶ χροΐ τέτροφεν ἅλμη Od.23.237

    .
    II usu., cause to grow or increase, bring up, rear, esp. of children bred and brought up in a house,

    ὅ σ' ἔτρεφε τυτθὸν ἐόντα Il.8.283

    ;

    ἥ μ' ἔτεχ', ἥ μ' ἔθρεψε Od.2.131

    , cf. 12.134;

    εὖ ἔτρεφεν ἠδ' ἀτίταλλεν Il.16.191

    , cf. Od.19.354;

    ἐγώ σ' ἔθρεψα, σὺν δὲ γηράναι θέλω A.Ch. 908

    , cf. Supp. 894;

    μέχρι ἥβης τ. Th.2.46

    ;

    γεννᾶν καὶ τ. Pl.Plt. 274a

    ;

    τ. τε καὶ αὔξειν μέγαν Id.R. 565c

    : c. acc. cogn., τ. τινὰ τροφήν τινα bring up in a certain way, Hdt.2.2; also

    τῶν πρώτων μαθημάτων, ἐν οἷς οἱ παλαιοὶ τοὺς παῖδας ἔτρεφον Gal.16.691

    :—[voice] Med., rear for oneself,

    θρέψαιό τε φαίδιμον υἱόν Od.19.368

    ;

    αὐτὸν ἐθρέψαντο δράκοντες Pi.O.6.46

    ;

    τεκοῦσα τόνδ' ὄφιν ἐθρεψάμην A.Ch. 928

    ;

    οἱ γεννήσαντες καὶ θρεψάμενοι Pl.Lg. 717c

    ;

    τεκὼν ἀρετὴν καὶ θ. Id.Smp. 212a

    ;

    ἔτεκον μὲν ὑμᾶς πολεμίοις δ' ἐθρεψάμην ὕβρισμα E.HF 458

    :—[voice] Pass., to be reared, grow up,

    ὅς μοι τηλύγετος τρέφεται θαλίῃ ἔνι πολλῇ Il.9.143

    ;

    τῇ ὁμοῦ ἐτρεφόμην Od.15.365

    ;

    ἅμα τράφεν ἠδ' ἐγένοντο Il.1.251

    , etc.; κάρτιστοι τράφεν ἀνδρῶν grew up the strongest men, ib. 266:—prop. a boy was called τρεφόμενος only so long as he remained in the charge of the women, i. e. till his fifth year, Hdt.1.136; ἐξ ὅτου 'τράφην ἐγώ from the time when I left the nursery, Ar.Av. 322; but even of pre-natal growth,

    ἐν σκότοισινηδύος τεθραμμένη A.Eu. 665

    , cf. Th. 754 (lyr.):—generally, in Trag.,

    τραφεὶς μητρὸς εὐγενοῦς ἄπο S.Aj. 1229

    ; ὅπως πατρὸς δείξεις οἷος ἐξ οἵου τράφης ib. 557;

    κρατίστου πατρὸς.. τραφείς Id.Ph.3

    : παῖδες μητέρων τεθραμμέναι true nurslings of your mothers, implying a reproach for unmanliness (s. v.l.), A.Th. 792; μιᾶς τρέφει πρὸς νυκτός art nursed by night alone, i. e. art blind, S.OT 374.
    2 of slaves, cattle, dogs and the like , rear and keep them,

    κύνας Il.22.69

    , Od.14.22, etc.;

    ἵππους Il.2.766

    ; λέοντος ἶνιν (v. σίνις) A.Ag. 717 (lyr.);

    μῆλα Id.Eu. 946

    (lyr.);

    ὄφιν S.Fr. 226

    (cj. for στρέφουσι)

    ; ἰκτῖνα Ar. Fr. 628

    ;

    ὄρτυγας Eup.214

    ;

    ὄρνιθας Pl.Tht. 197c

    ; οἱ τρέφοντες (sc. τοὺς ἐλέφαντας ) the keepers, Arist.HA 571b33;

    τ. παιδαγωγούς Aeschin.1.187

    ; also

    τ. γυναῖκα E.IA 749

    ; τ. [ἑταίραν], [πόρνας], keep.., Antiph. 2, Diph. 87; ὁ τρέφων one's master, Nicol.Com.1.11,36: metaph., αἰγιαλὸν ἔνδον τρέφει he keeps a sea-beach in the house, Ar.V. 110:—[voice] Pass., to be bred, reared,

    δοῦλος οὐκ ὠνητός, ἀλλ' οἴκοι τραφείς S.OT 1123

    ; ἐν τῇ σῇ οἰκίᾳ γέγονεν καὶ τέθραπται was born and bred, Pl.Men. 85e; Ἀγαθῖνον θρεμένον (i. e. τεθρεμμένον, = θρεπτόν, v. θρεπτός 1)

    ἑαυτῶν MAMA4.275

    B (Dionysopolis, ii A. D.); Νείκην τὴν θρεμένην μου ib.276 A (Dionysopolis, ii A. D.).
    3 tend, cherish, τὸν μὲν ἐγὼ φίλεόν τε καὶ ἔτρεφον, of Calypso, Od.5.135, cf. 7.256; of plants, Il.17.53;

    θρέψασα φυτὸν ὥς 18.57

    , cf. Od.14.175.
    4 of parts of the body, let grow, cherish, foster,

    χαίτην.. Σπερχειῷ τρέφε Il.23.142

    ;

    τῷ θεῷ [πλόκαμον] τ. E.Ba. 494

    ;

    ὑπήνην ἄκουρον τ. Ar.V. 476

    (lyr.); τ. κόμην, = κομᾶν, Hdt.1.82;

    [τρίχες] πολλῷ ἐλαίῳ τραφεῖσαι Hero Bel. 112

    : also τά θ' ὕεσσι τρέφει ἀλοιφήν things which put fat on swine, Od.13.410;

    τεθραμμένη εἰς πολυσαρκίαν X.Mem.2.1.22

    .
    5 in Poets, of earth and sea, breed, produce, teem with,

    οὐδὲν ἀκιδνότερον γαῖα τ. ἀνθρώποιο Od.18.130

    ;

    ἄγρια, τά τε τρέφει οὔρεσιν ὕλη Il.5.52

    ;

    φάρμακα, ὅσα τρέφει εὐρεῖα χθών 11.741

    ;

    ὅσ' ἤπειρος.. τρέφει ἠδὲ θάλασσα Hes.Th. 582

    ;

    πολλὰ γᾶ τρέφει δεινά A.Ch. 585

    (lyr.), cf. 128, E.Hec. 1181;

    θάλασσα.. τρέφουσα πορφύρας ἰσάργυρον κηκῖδα A.Ag. 959

    ; ὃν πόντος τ., i. e. the sailors, Pi.I.1.48: rare in Prose,

    ἀεί τι ἡ Αιβύη τρέφει καινόν Arist. GA 746b8

    .
    6 in Poets also, simply, have within oneself, contain,

    ὅ τι καὶ πόλις τέτροφεν ἄφιλον S.OC 186

    (lyr.), cf. Tr. 817; τρέφειν τὴν γλῶσσαν ἡσυχαιτέραν to keep his tongue more quiet, Id.Ant. 1089;

    ἡ γλῶσσα τὸν θυμὸν δεινὸν τ. Id.Aj. 1124

    ;

    τἀληθὲς γὰρ ἰσχῦον τρέφω Id.OT 356

    (so in Pl.,

    τ. ἰσχυρὸν τὸ ἐλεινόν R. 606b

    );

    τ. νόσον S. Ph. 795

    ;

    ἐκ φόβου φόβον τ. Id.Tr.28

    ;

    ἄταν Id.Aj. 644

    (lyr.); οἵας λατρείας.. τρέφει what services.. she has as her lot, ib. 503; ἐν ἐλπίσιν τρέφω.. ἥξειν I cherish hopes that.., Id.Ant. 897; τὸν Καδμογενῆ τρέφει.. βιότου πολύπονον [πέλαγος] is his daily lot, Id.Tr. 117 (lyr., but Reiske's cj. στρέφει is prob.);

    πόνοι τρέφοντες βροτούς E.Hipp. 367

    (lyr.).
    III maintain, support,

    τ. ἀνδρὸς μόχθος ἡμένας ἔσω A.Ch. 921

    , cf. Pi.O.9.106;

    τοῦ τρέφοντος Ἡλίου χθονὸς φύσιν A.Ag. 633

    ;

    τ. τὸν πατέρα Aeschin.1.13

    ;

    τὴν οἰκίαν ὅλην D.59.67

    ;

    οὐ δίκαιον τρέφεσθαι ὑπὸ πατρὸς ὑὸν ἡβῶντα Pl.R. 568e

    ;

    τὰ κτήνη χιλῷ ἐτρέφοντο X.An.4.5.25

    ; γάλακτι, τυρῷ, κρέασι τ., Id.Mem. 4.3.10; σίτῳ, ὄψῳ, Id.Lac.1.3; feed a patient, Gal.15.503, 19.185; provide the food for an employee, σοῦ τρέφοντος αὐτόν, ἐμοῦ δὲ ἱματίζοντος

    αὐτόν BGU1647.14

    (ii A. D.); also

    τ. ἀπό τινος Pl.Prt. 313c

    , X.HG2.1.1;

    ἔκ τινος A.Ag. 1479

    (lyr.), cf. Pl.R. 372b.
    2 maintain an army or fleet, Th.4.83, X.An.1.1.9 ([voice] Pass.);

    τ. τὰς ναῦς Th. 8.44

    , X.HG1.5.5, 5.1.24; τ. τὸ ναυτικὸν ἀπὸ τῶν νήσων ib.4.8.9;

    ἐκ τῶν κωμῶν τρέφεσθαι Id.An.7.4.11

    , etc.
    3 of land, feed, maintain one,

    τρέφει γὰρ οὗτος [ὁ ἀγρὸς].. με Philem.98.2

    , cf. Men.63, 466, al.
    4 of women, feed or suckle an infant,

    συνεξομοιοῦται τὰ τρεφόμενα ταῖς τρεφούσαις Sor.1.88

    ; γυνὴ τρέφουσα ib.87; ἡ τρέφουσα, = ἡ τροφός, Gal.6.44.
    5 of food, nourish,

    τὰ Ἡρακλεωτικὰ τρέφει οὐχ ὁμοίως τοῖς ἀμυγδάλοις Diocl.Fr.126

    , cf. 117;

    ἡ οὐκ ἐπιτηδείως τῷ σώματι διδομένη τροφὴ οὐ τρέφει Sor.1.49

    ;

    πυρῶν.. ὅσοι κοῦφοι.. ἧττον τρέφουσι Gal.Vict.Att 6

    ;

    τὸ δέρμα πᾶν αὐτοῖς ὡς ἂν ὑπὸ φλεγματ ώδους αἵματος τρεφόμενον οἰδαλέον γίνεται Id.18(2).118

    , cf. 106.
    IV bring up, rear, educate, Hes.Fr.19, Pi.N.3.53, etc.;

    τῷ λόγῳ τ. καὶ παιδεύεις Pl.R. 534d

    ;

    θρέψαι καὶ παιδεῦσαι D.59.18

    ;

    Δήμητερ ἡ θρέψασα τὴν ἐμὴν φρένα A.Fr. 479

    ; ἡ θρέψασα (sc. γῆ ) the motherland, Lycurg. 47:—[voice] Med.,

    ἐθρέψω Ξέρξην ἐν τοῖς αὐτοῖς ἤθεσιν Pl.Lg. 695e

    ; ἡ θρεψαμένη one's motherland, Lycurg.85:—[voice] Pass., ὀρθῶς, εὖ τραφῆναι, Pl. R. 401e, Alc.1.120e; παιδείᾳ, ἐν ταύτῃ τῇ παιδείᾳ τ., Id.Lg.695c, X. Cyn.1.16;

    ἐν πολυτρόποις ξυμφοραῖς Th.2.44

    ;

    ἐν φιλοσοφίᾳ Pl.Tht. 172c

    ;

    ἐν χλιδῇ X.Cyr.4.5.54

    ;

    ἐν ἐλευθερίᾳ Pl.Tht. 175d

    , Mx. 239a;

    ἐν ἄλλοις νόμοις Arist.Pol. 1327a14

    ;

    ἐν φωνῇ βαρβάρῳ Pl.Prt. 341c

    ;

    πάσαις Μούσαισι BCH50.444

    (Thespiae, iv A. D.).
    V the [voice] Pass. sts. came to mean little more than to be, ἐπ' ἐμοὶ πολέμιον ἐτράφη (sc. τὸ γένος) Ar.Av. 335 (lyr.), cf. Th. 141, S.OC 805.
    B Hom. uses an intr. [tense] aor. 2 [voice] Act. ἔτραφον in pass. sense (which is to τρέφομαι, τέτροφα (intr.) as ἔδρακον to δέρκομαι, δέδορκα, etc.),

    ὃς.. ἔτραφ' ἄριστος Il.21.279

    ;

    λέοντε ἐτραφέτην ὑπὸ μητρί 5.555

    ; τραφέμεν ([dialect] Ep. for τραφεῖν) 7.199, Od.3.28, al.; ἐπεὶ τράφ' ἐνὶ μεγάρῳ, i. e. when he was well-grown, Il.2.661:—as trans. the [tense] aor. 2 is used by Hom. only in Il.23.90, and τράφε in Pi.N.3.53 is [dialect] Dor. [tense] impf.:— ἐτράφην is perh. post-Homeric; [ per.] 3sg. τράφη is v. l. in Il.2.661, [ per.] 1pl. ἐτράφημεν and [ per.] 1sg. ἐτράφην ([etym.] περ) vv. ll. in 23.84; τράφη is in all codd. of 3.201, 11.222, which should prob. be emended from 2.661; [ per.] 3pl.

    ἔτραφεν 23.348

    (v.l. ἔτραφον), Od.10.417 (v.l. ἔτραφον) ; τράφεν in all codd. of Il.1.251, 266, Od.14.201, also (with v. l. τράφον ) in 4.723: the vox nihili ἐτράφεμεν, found in Il.23.84 as cited by Aeschin.1.149, was emended by Scaliger to ἐτράφομεν:—the redupl. [ per.] 3sg.

    τέτραφ' Il.21.279

    , [ per.] 3pl.

    τέτραφεν 23.348

    , are ff. ll., though found in many codd. Later this [tense] aor. became obsolete, except in [dialect] Ep. imitators, as in Call.Jov.55, Opp.H.1.774.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > τρέφω

  • 8 facio

    facio, fēcī, factum, ere (verwandt mit dem Stamme θε in τίθημι, ε-θη-κα), machen in der weitesten Bedeutung; dah. I) tr. u. zwar: A) zunächst von jeder äußerlichen Tätigkeit, die sich in Hervorbringung eines handgreiflichen, in die Sinne fallenden Produktes kundgibt, 1) machen = verfertigen, bauen, lectulos faciundos dare, Ter.: alci anulum, Cic.: classem, bauen, Caes.: castra, aufschlagen, Caes.: murum saxo quadrato, Liv.: pontem in Istro flumine, schlagen über, Nep.: semitam per fundum, anlegen, Plaut.: litteram, schreiben, Cic. – armis faciendis praeesse, eine Waffenfabrik leiten, Cic. – phalerae pulcherrime factae (gearbeitet), Cic. – dah. a) von der Tätigkeit des Schreibenden, niederschreiben, schriftlich aufsetzen, litteras ad alqm, an jmd. schreiben, Cic.: sermonem inter nos habitum in Cumano, Cic. – b) v. körperlicher Tätigkeit übh., wie unser machen, tun, geben, iactum, einen Wurf tun, Auct. b. Alex.: gradum, Cic.: sibi viam, bahnen, Liv.: alci transitum, jmd. durchlassen, Liv.: alci savium, geben, Plaut.: alci ventulum, zufächeln, Ter.: vela, s. 1. vēlum(Segel): significationem, ein Zeichen (Signal) geben, Caes.: impetum in hostes, machen, Liv.

    2) zeugen, erzeugen, hervorbringen, volucres ova ac pullos faciunt, legen Eier u. brüten Junge aus, Varro: asinus od. apis facit subolem, Col. u. Plin.: rapa facit cymam, treibt hervor, Col.: stercus, Mist machen, Col.: stercus facit multam herbam, erzeugt, gibt, Col.: corpus facere, s. corpus(no. I, B, 1): calorem, Wärme erzeugen, Plin.: maculas, Flecken machen (verursachen), Plin.: ignem ex lignis viridibus, Feuer machen (anmachen) aus usw., Cic. – homo ad ista expedienda factus, wie gemacht, -geschaffen (= von Natur geschickt), Cic.: ex industria factus ad imitationem stultitiae, geflissentlich den Schein der Narrheit suchend, Liv. 1, 56, 8: factus naturā et consuetudine exercitus m. Infin., Tac. ann. 14, 56. – dah. a) von der schaffenden Tätigkeit des Redners u. Dichters, machen = schaffen, bilden (s. Voß Verg. ecl. 3, 86), orationem, versus, poëma, Cic.: in versu faciendo saepe caput scabere, Hor.: orationis faciendae et ornandae auctores locupletissimi, Cic. – u. b) als gramm. t. t. von Wörtern = die u. die (Kasus- od. Tempus- od. abgeleitete) Form bilden, cur aper apri, pater patris faciat? (im Genetiv) apri bildet od. hat, Quint.: cum Alba faciat Albanos et Albenses, volo volui et volavi, Quint. (vgl. Quint. 1, 6, 13 sqq.): eadem (littera) fecit ex duello bellum, Quint.: genetivus Oedipi faciet, wird haben, Donat.: si numerum pluralem facere cogetur, Gramm. Vatic.

    3) erzielen, erwerben, gewinnen, sich machen, ex arvo aeque magno, sed male consito et minus multum et minus bonum vinum et frumentum f., Varro (vgl. ποιειν τι εκ της γης): praedam, machen, Caes.: praedas ab alqo, Nep.: rem, sich Vermögen erwerben, Hor.: lucrum, manubias sibi ex etc., Cic.: divitias ex alqa re, Plaut.: magnas pecunias ex metallis, Nep.: liberis plurimum, erwerben, Ter.: stipendia, Sold verdienen = Kriegsdienste tun, Sall. u. Liv.

    4) = conficere, a) aufbringen, auf die Beine bringen, auftreiben, tributum, Cic.: manum, Cic.: exercitum, Vell.: exercitum argento, Sall. in Sen. ep.: auxilia mercede, Tac. – b) eine Strecke im Raume durchmachen = zurücklegen, cursu quingenta stadia, Iustin. 11, 8, 2. – u. dav. übtr. c) eine Zeit durchmachen = zubringen, verleben, paucissimos unā dies, Sen.: annum in fuga, ICt.

    5) (als arithm. t. t.) = efficere, machen, ausmachen, Lais μυρίας δραχμὰς poposcit, hoc facit nummi nostratis denariûm decem milia, Gell. 1, 8, 5: actus quadratus undique finitur pedibus CXX; hoc duplicatum facit iugerum, Col. 5, 1, 5: quae utraeque summae in se multiplicatae quadratorum faciunt pedum viginti octo milia et octingentos (pedes), ibid. § 6.

    B) von derjenigen Tätigkeit, die sich im Hervorbringen von Handlungen und Zuständen kundgibt, also: 1) machen, tun = verrichten, ausüben, vornehmen, begehen, leisten, ausführen, zustande ( zuwege) bringen, verwirklichen (Ggstz. velle od. facere velle, beabsichtigen), α) m. allg. Objj.: ego plus quam feci facere non possum, Cic.: neque hoc in uno fecit Annaeo (tat er an usw.), sed in omnibus senatoribus, Cic.: omnia amici causā f., Cic.: id quod neque facere neque velle per sese honestum est, Gell. – β) m. Acc. subst.: opus, Feldarbeit verrichten, Ter.: iter, s. iter(Reise, Marsch): facinus, Cic.: u. so fortia facinora fecimus, M. Caes. in Fronto epist. ad M. Caes. 5. p. 68, 7 N.: caedem, furtum, fraudem, Cic.: exempla in alqm, Exempel an jmd. statuieren, Plaut.: gratulationem, abstatten, Quint.: largitionem, vornehmen, Cic.: alci medicinam, jmd. heilen, Cic.: nullus melius medicinam facit, kein Arzt versteht sich besser darauf, Plaut.: brevi dignum exitum facturos, würden sich bald ihr verdientes Ende bereiten, Suet.: initium, finem, moram, periculum u. dgl., s. fīnis, initium usw. – comitia, abhalten, Liv.: indutias, pacem, Waffenstillstand-, Frieden machen, -schließen, Cic. u.a.: seditionem, Cic.: bellum, Kr. anstiften, anfangen, Cic.; alci, jmd. in Krieg verwickeln, jmd. bekriegen (wie πόλεμον ποιειν τινι), Nep. u.a.: neque fecisse Rhodienses bellum neque facere voluisse, Gell.: proelium, ein Treffen anfangen, sich in einen Kampf einlassen, Cic., Sall. u.a.: fugam, die Fl. ergreifen, Sall. u. Liv.; aber fugam (mit u. ohne hostium u. dgl.) facere, eine Fl. bewirken, in die Fl. schlagen, Sall. u. Liv. (s. Weißenb. Liv. 21, 5, 16): deditionem, sich ergeben, Sall.: nomina, s. nōmen. – imperata, ausführen, Caes.: promissum, erfüllen, Cic. – quas res neque solverunt neque fecerunt (leisteten), Liv. – γ) m. Advv.: multa impure atque taetre, Cic.: vel facere quod non optime possis, vel facere quod non pessime facias, humanitatis est, Cic.: ut nihil intemperanter, nihil effeminate faciam, optabo, Sen. – δ) m. quid in Fragesätzen: αα) quid facis? was beginnst du? Ov. fast. 2, 386 u. ö. – ββ) quid faciam? was soll ich tun od. anfangen? quid facerem? was sollte ich tun? was zu tun? (von solchen, die ratlos sind u. mit Ratlosigkeit sich entschuldigen), s. Ruhnk. Ov. her. 8, 50; 10, 59: quid faciam infelix? Ov.: quid facerem? Verg.: sed tu quid faceres? Ov. – ε) fac. de alqo od. de alqa re, bl. alqo od. alqā re, alci od. alci rei, cum alqa re, mit jmd. od. etw. tun, machen, anfangen, gew. in Fragesätzen (s. Bünem. Lact. 2, 3, 3), quid de puero era tua fecit? Plaut.: quid de eo facies? Lact.: quid de his faciunt facturive sunt? Lact.: quid de praeda faciendum censerent? Liv.: quidnam facerent de rebus suis? was sie in ihrer Lage tun sollten? Nep. Them. 2, 6. – nescit quid faciat auro, Plaut.: quid illis faciat ceteris (Dat.), Plaut.: quid hoc homine od. huic homini facias? was will man od. willst du mit dem M. anfangen? Cic.: quid faceret Chrysippus huic conclusioni? was könnte Chr. gegen diesen Schluß einwenden? quid hic cum tragicis versibus et syrmā facis? Valer. com.: quid hic homo tantum incipissit facere cum tantis minis? Plaut. – ζ) prägn., m. quid od. m. allgem. Acc., tun = begehen, verbrechen, sündigen, quid feci? nihil feci, Plin. ep.: quid feci? quid commerui aut peccavi pater? Ter.: quid fecit? Ter.: faciunt hi plura, Iuven.

    2) insbes.: a) eine Feierlichkeit veranstalten, cenas, Cic.: ludos, Cic.: sacra od. sacrificium od. res divinas, ein Opfer vollziehen, opfern ( ἱερὰ ῥέζειν), Cic. (vgl. Fabri Liv. 22, 10, 3 sqq.; u. absol. s. unten no. III, 4). – b) etw. als gewöhnl. Geschäft betreiben, treiben, ausüben, praeconium (Geschäft eines Ausrufers), argentariam, Cic.: medicinam, als Arzt praktizieren, Phaedr. Vgl. Gräve Cic. Verr. 5, 18, 46 und die Auslgg. zu Phaedr. 1, 14, 2.

    3) bewirken = bereiten, verschaffen, nomen, cognomen alci rei, geben, Liv.: alci auspicium, jmd. zu etw. auffordern, veranlassen, Hor.: dci negotium, s. negōtium: silentium, verschaffen, Liv.: orationi audientiam, Gehör verschaffen, Cic.: alci famam prompti ingenii, Quint.: favorem, Liv.

    4) jmdm. etw. geben, gewähren, potestatem (Erlaubnis), Cic.: commercium sermonis, Liv.: alci gratiam alcis rei (Verzeihung, Nachsicht), Cic.

    5) einen Körper- od. Gemütszustand an od. in jmd. erregen, rege machen, erwecken, einflößen, alci fletum, jmd. zum Weinen bringen, Col.: alci dolorem, Cic. ad Att. 11, 8, 2: alci desiderium alcis rei, Liv.: alci fidem, bei jmd. Glauben erwecken = jmd. (von etw.) überzeügen, Cic.: hosti audaciam, Liv.: divitiae animos (Mut) faciunt, Liv.: spiritus (hohen Mut), Liv.: spem, Cic. u. Liv.: curam, Tac.: taedium, stomachum, Cic.: iram, Quint.: metum, Cels. u. Tac.: metum insidiarum, Liv.: timorem, Liv.: suspicionem, Cic.

    6) machen, bewirken, es fertig bringen, dahin arbeiten, daß usw., lassen, a) m. ut u. Konj., faciuntne intellegendo ut nihil intellegant, Ter.: facis, ut rursus plebes in Aventinum sevocanda esse videatur, Cic.: splendor vester facit, ut peccare sine summo rei publicae periculo non possitis, Cic.: alterum facio, ut caveam, alterum, ut non credam, facere non possum, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum facere non possum (ich kann es nicht über mich gewinnen), Cic. – dah. facere ut nicht selten gebraucht, um den Begriff der Tätigkeit nachdrücklicher hervorzuheben, facite, ut mores eius et vultum recordemini, macht, daß ihr euch erinnert = erinnert euch, Cic. – u. facio ut etc. m. einem Adi. od. Adv. = ich verstehe mich dazu, zu usw., invitus feci, ut Flamininum e senatu eicerem, Cic.: itaque feci non invitus, ut prodessem multis rogatu tuo, habe mich ganz gern dazu verstanden, Cic.: facio libenter, ut per litteras tecum colloquar, Cic. – b) m. bl. Konj.: immo illi mitem faxo faciant fustibus, Afran. fr.: ego faxim ted Amphitruonem malis esse quam Iovem, Plaut.: haud sibi cum Danais rem faxo et pube Pelasgā esse ferant, Verg.: fallat eam faxo, Ov.: faxo sciatis, Petron.: et ita ultima sit, faciam, Veneris concordia vestrae, Ov.: di facerent, sine patre forem! Ov.: der Imperat. fac (facito) mit folg. Konjunktiv als Umschreibung eines affirmativen Imperativs, unser mache od. tue dafür, daß usw., od. laß mit folg. Infinitiv, certum hominem ad eum mittas face, Nep.: fac sciam, tue mir zu wissen, laß mich wissen, Cic.: surculos facito sint longi binos pedes, mache, daß sie sind, od. laß sie sein, Cato. – c) fac. m. folg. ne od. quo u. Konj., non fac. m. folg. quin od. quo minus u. Konj., luctus facit ne dubitem, Acc. fr.: quod ne permittat in hostem, ipsa facit gravitas, Ov.: mors faciet ne sim, cum venerit, exsul, Ov.: nach dem Imperat. (vgl. no. b), tu fac ne ventis verba profundam, Lucr.: fac ne quid aliud cures hoc tempore nisi ut quam commodissime convalescas, Cic.: per se quisque sedulo faciebant, quo illam mihi lenirent miseriam, Ter. – non enim faciam, quin scias, ich werde es nicht fertig bringen (nicht über mich gewinnen), dich in Unwissenheit zu lassen, Plaut.: numquam quisquam faciet, quin soror ista sit germana huius, nimmer wird es jemand fertig bringen (beweisen), daß sie nicht usw., Plaut. (vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 283 u. 473): facere non possum (ich kann nicht umhin), quin cotidie ad te mittam (litteras), Cic.: facere non potui, quin tibi voluntatem declararem meam, Cic.: neu quis facito, quo minus ei oetantur (= utantur) fruantur habeant, Corp. inscr. Lat. 1, 200. no. XI (p. 79). – d) m. Acc. u. Infin. (s. Ruhnken Ov. her. 17, 174), vel carnuficinam hunc facere possum perpeti, Plaut.: qui nati coram me cernere letum fecisti, Verg.: noc me telum flere facit, Ov.: illum forma timere facit, Ov.: desiderium facit macrescere volucres, Varro: u. nach dem Imperat. (vgl. no. b), mel Atticum ter intervere facito, Col.: noch dem Fut., succum mori agrestis paulum facies defervere, Pallad.: quae res scissuris eos faciet aperiri, Pallad. – e) faxo m. folg. Indic. Fut. (s. Klotz u. Spengel Ter. Andr. 854), temperi ego faxo scies, Plaut.: iam faxo hic aderit, Ter.: immo vero indignum iam facinus faxo ex me audies, Ter. – f) m. Infin., facias videre Romam, Corp. inscr. Lat. 8, 2632: m. Infin. pass., remitti fecit, Amm. 27, 7, 3.

    7) machen, darstellen, lassen, m. folg. Acc. u. Infin., v. Künstlern, fecerat et viridi fetam Mavortis in antro procubuisse lupam, Verg.: stare deum pelagi longoque ferire tridente aspera saxa facit, Ov.: v. Schriftstellern, qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum, Ter.: quem tamen Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulisse, Cic.: quem in suis libris fecit (Cicero) de re publica disputare, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4 in.: quos loqui facit in ea disputatione, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4.

    8) zum Ausdrucke der bloß gedachten od. angenommenen Wirkung, mit folg. Acc. u. Infin., a) lassen = den Fall setzen, annehmen, voraussetzen, esse deos faciamus, Cic.: fac, quaeso, qui ego sum, esse te, Cic. – b) sich stellen, als ob usw., se facit esse venustum, Catull. 97, 9: facio me alias res agere, ich tue (stelle mich), als ob ich usw., Cic. ep. 15, 18, 1.

    9) (= efficere) bewirken, beweisen, haec enim ratio facit lunam non habere lumen proprium, Macr. somn. Scip. 1, 19, 9.

    10) mit dopp. Acc., a) mit einem Subst. als Acc. ber Wirkung, jmd. od. etw. zu etw. machen, α) übh.: alqm consulem, jmd. zum K. machen (sowohl v. Volke als v. einem einzelnen, der bewirkt, es durchsetzt, daß jmd. K. wird, s. Ellendt Cic. de or. 2, 66, 268), Cic.: alqm regem Epiri, Iustin.: alqm reum, in den Anklagestand versetzen, Cic.: alqm heredem, zum E. machen = einsetzen, Cic.: alqm testem, zum Z. nehmen, Ter. u. Liv.: Siciliam provinciam, zur Provinz machen, Vell.: captivum de rege facturi videbantur, Iustin.: im Passiv m. dopp. Nom., de accusatore Scipionis venerator factus est, Val. Max.: u. ohne Prädikat, si ille factus esset (sc. consul), dazu (zum Konsul) gemacht worden wäre, Cic. Muren. 50; vgl. Cic. Planc. 9 u. 14. – β) vorgeblich zu etwas machen, für etwas ausgeben, me unum ex iis feci, qui etc., ich gab mich aus für einen usw., ich tat, als wäre ich einer usw., Cic.: facio te apud illum deum, Ter.: ut puellae unum me facerem beatiorum, um mich als einer von den Wohlhabenden aufzuspielen, Catull. 10, 17: et se facit venustum, spielt sich als schöner Mann (als Adonis) auf, Catull. 97, 7.: verbis se locupletem f., sich reich machen, Cic. – b) mit einem Adi. od. Partic, im Acc. zur Angabe der Wirkung, des Zustandes, der an jmd. hervorgebracht wird, animum dubium, zweifelhaft machen, Cic.: alqm sanum, disertum, Cic.: alqm peritum alcis rei, geschickt machen in usw., Nep.: alqm certum, certiorem, s. certusno. II, B, 3, b. S. 1097 (vgl. Lorenz Plaut. Pseud. 16): u. certum od. certius facere alci, s. certusno. II, B, 3, a, α S. 1096 (vgl. Brix Plaut. Men. 764. Lorenz Pseud. 16): alqm scientem, Plaut. asin. 48. Ter. heaut. 873: alqd planum, deutlich machen, Quint. – selten mit einem Adv., wie alqd palam, offenbar machen, Nep. – Partiz. factus m. dopp. Voc., o tu lectule deliciis facte beate meis! Prop. 2, 15, 2. – c) mit einem Partic, od. Adi. im Acc. zur Bezeichnung der Tatigkeit, in der jmd. od. etw. dargestellt wird, Xenophon facit Socratem disputantem etc., stellt dar, führt ein als behauptend usw., Cic. (vgl. oben no. 7): alqm od. alqd missum, s. mittono. II, A u. B: alqd reliquum, s. reliquus: u. so ademptum tibi iam faxo (= adimam) omnem metum, Ter.: faxo tali eum mactatum (mactabo) atque hic est infortunio, Ter.

    11) etwas zum Eigentum jmds. machen, jmd. in Besitz von etwas setzen, mit Genet. des Besitzers, tota Asia populi Romani facta est, fiel dem röm. Volke anheim, Cic.: Graeci optionem Carthaginiensium faciunt, legen die Wahl in die Hände der K., Sall.: facere alqd potestatis od. dicionis suae, in seine Gewalt od. Botmäßigkeit bringen, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 53, 6): ebenso alqm sui iuris, jmd. sich untertan machen, Vell.: omnia arbitrii sui, seiner Willkür untertan machen, Liv.: alqd sui muneris od. beneficii sui, etw. als sein Geschenk, seine Wohltat betrachten lassen, Tac. u. Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 13, 4, 9): alqm proprii iuris, selbständig-, unabhängig machen, Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 9, 1, 3). – Aber auch mit dem Pron. possess., alqam terram suam, ein Land sich unterwerfen, Caes.: alqm suum, sich jmd. zum Freunde machen, Ter.: neque gloriam meam, laborem illorom faciam, ich werde nicht mir den Ruhm nehmen, ihnen die Mühe lassen, Sall.

    12) einen gewissen Wert auf etwas legen (vgl. unser »sich wenig aus etwas machen« u. dgl.) = so u. so achten, schätzen, si aliter nos faciant, quam aequum est, Plaut. – u. bes. mit Genet. des Wertes, parvi, minimi, pluris, maximi, nihili, Plaut., Cic. u.a.: nec pluris nunc facere Camillum hoc bellum, kümmere sich ebensowenig um usw., Cic. – Hierher gehören wohl auch die Formeln: aequi bonique f. alqd, mit etwas zufrieden sein u. dgl. (s. aequusno. II, 2, b a. E), Cic.: lucri, gewinnen, Nep.

    13) die Wirkung der Tatigkeit als eine reflexive gedacht = etwas leiden, erleiden, (vgl. unser »er hat sich Schaden getan«), parietes vitium faciunt, werden schadhaft, Plin.: naufragium f., Schiffbruch leiden, Cic. u.a.: damnum, detrimentum, Schaden leiden, Cic. u.a. (nicht hierher, sondern oben zu no. B, 1 gehört iacturam f., s. iactūra).

    14) wie das deutsche tun u. das griechische ποιειν, so steht auch facere im zweiten Redegliede, wenn das Verbum des ersten Gliedes im zweiten bleibt u. man die Wiederholung desselben Wortes vermeiden will, wo also facere den allgemeinen Begriff eines Verbums bezeichnet (wenn auch im Verbum kein »Tun« liegt) u. seine nähere Bestimmung aus dem vorhergehenden Satzgliede empfängt, wie: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo ducere pecuniam: nostrates philosophi facere non potuerunt? konnten es nicht tun (= konnten das Geld nicht verachten), Cic.: cum collega consentiente (sicut milites faciunt, wie die S. tun) hostibus obviam ire, Cic.: me, ut adhuc fecistis, audiatis, Cic.: incumbite in causam, ut facitis, Cic. Vgl. Heusinger Cic. de off. 1, 1. Kühner Cic. Tusc. 4, 31. Wopkens Lectt. Tull. 1, 3. p. 17 H. Orelli Hor. sat. 1, 1, 63 sq. Ruhnken Ov. her. 11, 31.

    II) (spätlat.) v. refl. (se) facere alqo, wohin ma chen = sich begeben, intra limen sese facit, Apul. met. 5, 2: homo meus coepit ad stelas facere, Petron. 62, 4: ad illum ex Libya Hammon facit, Tert. de pall. 3. Vgl. Oudend. Apul. met. 5, 2. p. 321. Salmasius Tert. de pall. 3. p. 206 (ed. Lugd. Bat. 1656).

    III) intr.: 1) = εργάζεσθαι, arbeiten, Feldarbeit verrichten, Ter. heaut. 60 (73 opus facere).

    2) handeln, handelnd auftreten, deus, qui primitus operatur ac facit, Chalcid. Tim.: qui, cum cogitasset, facere auderet, Nep.: facto non consulto in tali periculo opus esse, Sall.: opus est facto, Komik.: quoniam, ut aiunt, dei facientes adiuvant, Varro: ratio faciendi, Quint. – m. Advv. – irgendwie handeln, nequiter, schlechte Streiche spielen, Plaut.: bene et benigne, Plaut.: illiberaliter, Ter.: arroganter, Caes.: sedulo, Ter.: humaniter, bene, praeclare, amice, Cic.: iucunde, Plin. ep.: recte, Ter. u. Cic.: seu recte seu perperam, Cic.: fortius, quam locutus est, fecit, Curt. – alci bene, gegen jmd. gut handeln, jmdm. dienen, nützen, Ter.; Ggstz. male alci, jmdm. schaden, Plaut.: alci aegre, jmdm. wehtun, ihn kränken, Ter.: ex voluntate alcis, Liv.: e re publica, Liv.: adversus rem publicam, Caes.: contra rem publicam, Sall.: adversus senatus consultum, Liv.: animo bono, Nep.: animo optimo, Cic.: more tuo, Plaut.: iure, Acc. fr. u. Quint.: lege, Quint.: malā fide, Nep.

    3) facere cum od. ab alqo, mit jmd. od. auf jmds. Seite tätig sein, mit jmd. es halten, zusammenhalten, auf jmds. Seite od. Partei sein, jmd. unterstützen, begünstigen, cum alqo, Cic., Nep. u.a.; ab alqo, Cic. u.a. (so auch illinc od. unā facere, auf seiner Seite stehen, es mit ihm halten, Cic. ad Att. 7, 3, 5 W.; Sull. 36); Ggstz. facere adversus alqm, es wider jmd. halten, die Gegenpartei begünstigen, Nep. Eum. 8, 2 (dazu Bremi): eae res contra nos ambae faciunt in hoc tempore, Cic. Quinct. 1.

    4) eine Opferhandlung vornehmen, mit Dat. der Gottheit, der man opfert (wie ῥέζειν τινί), m. Acc. der Sache, die man opfert, od. mit Abl. des Opfers, mit dem man opfert, qui faciet quando volet, quāque lege volet, facito, Plebisc. vet. bei Liv. 22, 10, 3. – fac. dis, Plaut.: Iunoni Sospitae, Cic.: Marti et Robigini, Tert. – grandia liba Pali, Ov.: bidentes Herculi propter viam, Laber. fr.: Iovi Victori pocillum mulsi, Liv.: pro populo faciens quantum Saufeia bibebat, Iuven. – fac. agnis, Plaut.: catulo, Col.: fac. Iovi bidenti verre, Pompon. com. fr.: agnā Iovi, Varro LL.: vitulā pro frugibus, Verg.

    5) euphem., vollenden = sterben, faciendum (faciundum) fuit od. faciundum hoc fuit, Anthol. epigr. II. no. 63–66 (Rhein. Mus. 27, 131 f.).

    6) obszön: a) suae rei causā facere, zu Stuhle gehen, kacken, Petron. 47, 4 u. 66, 2. – b) v. Beischlaf, Catull. 110, 2 u. 5. Pers. 4, 48. Iuven. 7, 239. Petron. 9, 9; 45, 8; 87, 9.

    7) zu od. für etw. passen, geschickt sein, m. ad u. Akk. od. m. bl. Dat., v. leb. Wesen, alii ad aprum, alii ad cervum canes faciunt, einige sind Saufänger (Saurüden), andere Schweißhunde, Sen. exc. contr. 3. praef. § 9: Aurelianus ad nostra iam non facit tempora, Vopisc. Aurel. 8, 3: v. Lebl., Medeae faciunt ad scelus omne manus, Ov.: ad talem formam non facit iste locus, Ov.: haec aetas optime facit ad haec studia, Sen.: quod belle facit ad versum, Sen.: quorumdam contumelia non facit ad aulam, Sen.: m. Dat., non faciet capiti dura corona meo, Prop. 3, 1, 20.

    8) zu, für, gegen od. bei etw. tun, wirken, nützen, helfen, dienlich, förderlich, nützlich sein, absol., od. m. ad, in, adversus u. Akk., od. m. bl. Dat., a) übh.: nec caelum nec aquae faciunt nec terra nec aurae, weder das Klima bekommt mir, noch usw., Ov.: multum viva vox facit, Sen.: fecit aliquid et materia, Sen.: quid stemmata faciunt? Iuven.: quid faciunt leges, ubi etc.? Petron.: dicite, pontifices, in sancto (Tempel) quid facit aurum? Pers.: mire facit (es tut eine außerordentliche Wirkung) in peroratione confessio, Quint. – illa ad publicos usus facientia, Pacat. pan.: quorum (oppidorum) mentio tantum ad ordinem facit, Mela: faciunt in hunc usum arundinum quoque folia, Col. – incolumi Rhodos et Mitylene pulchra facit, Hor. – m. Infin. (als Subj.), plurimum facit diligenter nosse causas, Quint. 6, 4, 8: adversus omnia tela, adversus omnium hostium genus facit mortem contemnere, Sen. ep. 36, 8. – b) als mediz. t. t., id bene faciet, Cato: quod idem remedium optime facit exemptā stirpe, Col. – hic sucus facit (ist gut, schlägt an) ad difficultatem urinae, Plin.: quicquid ad salivam facit, Petron.: nihil aeque facere ad urinae morsum, Suet.: medicamentum quod proprie adversus solutionem stomachi facit, Scribon. – radix coeliacis praeclare facit in cinere tosta, leistet den Unterleibskranken vortreffliche Dienste, Plin.: feniculi suci cyathus unus potui datus mirifice pulmoni facit, Plin. Val.

    / Alter Imperat. face, zB. Enn. ann. 20*. Plaut. asin. 605 u. ö. Ter. Andr. 680 u. ö. Cato r. r. 7 u. 32, 1 ö. Catull. 36, 16. Nep. Paus. 2, 4. Ov. her. 2, 98 u. ö. (als veraltet angef. bei Quint. 1, 6, 21; vgl. Mart. Cap. 3, § 320). – Arch. Fut. faciem, Cato bei Quint. 1, 7, 23 (die besten Hdschrn. facie, wofür Bergk Beitr. 1, 153 faciee schreiben will). – Arch. Perf. fecei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. – Arch. Konj. Perf. faxim (= fecerim), Enn. fr. scen. 308. Plaut. Amph. 511; aul. 420. Ter. adelph. 887. 896. – Archaist. Fut. exakt. faxo (= fecero), Afran. com. 67. Plaut. Amph. 355. Ter. Andr. 854. Verg. Aen. 9, 158. Ov. met. 3, 271. Petron. 95, 3. Sil. 17, 235: faxis, Naev. com. 47. Pacuv. tr. 123. Plaut. capt. 124. Ter. Andr. 753. Hor. sat. 2, 3, 38: faxsit, XII tabb. 8, 4 (bei Gell. 20, 1, 12). Pacuv. tr. 424. Acc. tr. 556; od. faxit, Lex Num. Pomp. bei Paul. ex Fest. 6, 2. Plaut. capt. 622. Ter. heaut. 198: faximus, Plaut. truc. 61: faxitis, Formul. vet. bei Liv. 23, 11, 2 u. 29, 27, 3: faxint, in der Formel di faxint, Plaut. Amph. 632; vidul. fr. 2, 31 St. Ter. heaut. 161. Cic. Verr. 3, 81 u. ep. 14, 3, 3. – Passiv facitur, Nigid. comm. gr. bei Non. 507, 15: faciatur, Titin. com. 97. Petron. 71, 10: faxitur (= factum erit), Formul. vet. bei Liv. 22, 10, 6. – Das Passiv von facio vertritt fio, w. s.

    lateinisch-deutsches > facio

  • 9 facio

    Cic.: facinus facere, obire, committere, Cic., od. in se admittere, Caes., od. patrare, Sall. – meton., a) die Missetat (der Mord) für das, womit sie verübt wird, facinus excussit ab ore, den Giftbecher, Ov. met. 7, 423. – b) der Missetäter, senile illud facinus (böse Stück), Apul. met. 4, 12: omnium flagitiorum atque facinorum circum se tamquam stipatorum catervae, Scharen von Schandbuben u. Bösewichtern, Sall. Cat. 14, 1. – II) übtr.: a) konkr., ein Stück Arbeit, facinus luculentum, ein Prachtstück, Plaut. Men. 141. – b) abstr., ein Stück Arbeit, Geschäft, ein Handel, ein Streich, ein Umstand, eine Sache (s. Lorenz Plaut. mil. 376), quod facinus (Schauspiel) video? Plaut.: non ego istuc mihi facinus conducibile esse arbitror, Plaut.: amicum castigare ob meritam noxiam immoenest facinus (ist ein undankbares G. od. Stück Arbeit), Plaut.: humanum facinus factumst, so geht es mit den Menschen, Plaut. – Genet. spätlat. auch facineris, nach Vel. Long. (VII) 73, 1 u. oft auch durch die Abschreiber in Handschriften des Cicero u. Livius.
    \
    facio, fēcī, factum, ere (verwandt mit dem Stamme θε in τίθημι, ε-θη-κα), machen in der weitesten Bedeutung; dah. I) tr. u. zwar: A) zunächst von jeder äußerlichen Tätigkeit, die sich in Hervorbringung eines handgreiflichen, in die Sinne fallenden Pro-
    ————
    duktes kundgibt, 1) machen = verfertigen, bauen, lectulos faciundos dare, Ter.: alci anulum, Cic.: classem, bauen, Caes.: castra, aufschlagen, Caes.: murum saxo quadrato, Liv.: pontem in Istro flumine, schlagen über, Nep.: semitam per fundum, anlegen, Plaut.: litteram, schreiben, Cic. – armis faciendis praeesse, eine Waffenfabrik leiten, Cic. – phalerae pulcherrime factae (gearbeitet), Cic. – dah. a) von der Tätigkeit des Schreibenden, niederschreiben, schriftlich aufsetzen, litteras ad alqm, an jmd. schreiben, Cic.: sermonem inter nos habitum in Cumano, Cic. – b) v. körperlicher Tätigkeit übh., wie unser machen, tun, geben, iactum, einen Wurf tun, Auct. b. Alex.: gradum, Cic.: sibi viam, bahnen, Liv.: alci transitum, jmd. durchlassen, Liv.: alci savium, geben, Plaut.: alci ventulum, zufächeln, Ter.: vela, s. velum (Segel): significationem, ein Zeichen (Signal) geben, Caes.: impetum in hostes, machen, Liv.
    2) zeugen, erzeugen, hervorbringen, volucres ova ac pullos faciunt, legen Eier u. brüten Junge aus, Varro: asinus od. apis facit subolem, Col. u. Plin.: rapa facit cymam, treibt hervor, Col.: stercus, Mist machen, Col.: stercus facit multam herbam, erzeugt, gibt, Col.: corpus facere, s. corpus (no. I, B, 1): calorem, Wärme erzeugen, Plin.: maculas, Flecken machen (verursachen), Plin.: ignem ex lignis viridibus, Feuer machen (anmachen) aus usw., Cic. – homo ad
    ————
    ista expedienda factus, wie gemacht, -geschaffen (= von Natur geschickt), Cic.: ex industria factus ad imitationem stultitiae, geflissentlich den Schein der Narrheit suchend, Liv. 1, 56, 8: factus naturā et consuetudine exercitus m. Infin., Tac. ann. 14, 56. – dah. a) von der schaffenden Tätigkeit des Redners u. Dichters, machen = schaffen, bilden (s. Voß Verg. ecl. 3, 86), orationem, versus, poëma, Cic.: in versu faciendo saepe caput scabere, Hor.: orationis faciendae et ornandae auctores locupletissimi, Cic. – u. b) als gramm. t. t. von Wörtern = die u. die (Kasus- od. Tempus- od. abgeleitete) Form bilden, cur aper apri, pater patris faciat? (im Genetiv) apri bildet od. hat, Quint.: cum Alba faciat Albanos et Albenses, volo volui et volavi, Quint. (vgl. Quint. 1, 6, 13 sqq.): eadem (littera) fecit ex duello bellum, Quint.: genetivus Oedipi faciet, wird haben, Donat.: si numerum pluralem facere cogetur, Gramm. Vatic.
    3) erzielen, erwerben, gewinnen, sich machen, ex arvo aeque magno, sed male consito et minus multum et minus bonum vinum et frumentum f., Varro (vgl. ποιειν τι εκ της γης): praedam, machen, Caes.: praedas ab alqo, Nep.: rem, sich Vermögen erwerben, Hor.: lucrum, manubias sibi ex etc., Cic.: divitias ex alqa re, Plaut.: magnas pecunias ex metallis, Nep.: liberis plurimum, erwerben, Ter.: stipendia, Sold verdienen = Kriegsdienste tun, Sall. u. Liv.
    ————
    4) = conficere, a) aufbringen, auf die Beine bringen, auftreiben, tributum, Cic.: manum, Cic.: exercitum, Vell.: exercitum argento, Sall. in Sen. ep.: auxilia mercede, Tac. – b) eine Strecke im Raume durchmachen = zurücklegen, cursu quingenta stadia, Iustin. 11, 8, 2. – u. dav. übtr. c) eine Zeit durchmachen = zubringen, verleben, paucissimos unā dies, Sen.: annum in fuga, ICt.
    5) (als arithm. t. t.) = efficere, machen, ausmachen, Lais μυρίας δραχμὰς poposcit, hoc facit nummi nostratis denariûm decem milia, Gell. 1, 8, 5: actus quadratus undique finitur pedibus CXX; hoc duplicatum facit iugerum, Col. 5, 1, 5: quae utraeque summae in se multiplicatae quadratorum faciunt pedum viginti octo milia et octingentos (pedes), ibid. § 6.
    B) von derjenigen Tätigkeit, die sich im Hervorbringen von Handlungen und Zuständen kundgibt, also: 1) machen, tun = verrichten, ausüben, vornehmen, begehen, leisten, ausführen, zustande ( zuwege) bringen, verwirklichen (Ggstz. velle od. facere velle, beabsichtigen), α) m. allg. Objj.: ego plus quam feci facere non possum, Cic.: neque hoc in uno fecit Annaeo (tat er an usw.), sed in omnibus senatoribus, Cic.: omnia amici causā f., Cic.: id quod neque facere neque velle per sese honestum est, Gell. – β) m. Acc. subst.: opus, Feldarbeit verrich-
    ————
    ten, Ter.: iter, s. iter (Reise, Marsch): facinus, Cic.: u. so fortia facinora fecimus, M. Caes. in Fronto epist. ad M. Caes. 5. p. 68, 7 N.: caedem, furtum, fraudem, Cic.: exempla in alqm, Exempel an jmd. statuieren, Plaut.: gratulationem, abstatten, Quint.: largitionem, vornehmen, Cic.: alci medicinam, jmd. heilen, Cic.: nullus melius medicinam facit, kein Arzt versteht sich besser darauf, Plaut.: brevi dignum exitum facturos, würden sich bald ihr verdientes Ende bereiten, Suet.: initium, finem, moram, periculum u. dgl., s. finis, initium usw. – comitia, abhalten, Liv.: indutias, pacem, Waffenstillstand-, Frieden machen, -schließen, Cic. u.a.: seditionem, Cic.: bellum, Kr. anstiften, anfangen, Cic.; alci, jmd. in Krieg verwickeln, jmd. bekriegen (wie πόλεμον ποιειν τινι), Nep. u.a.: neque fecisse Rhodienses bellum neque facere voluisse, Gell.: proelium, ein Treffen anfangen, sich in einen Kampf einlassen, Cic., Sall. u.a.: fugam, die Fl. ergreifen, Sall. u. Liv.; aber fugam (mit u. ohne hostium u. dgl.) facere, eine Fl. bewirken, in die Fl. schlagen, Sall. u. Liv. (s. Weißenb. Liv. 21, 5, 16): deditionem, sich ergeben, Sall.: nomina, s. nomen. – imperata, ausführen, Caes.: promissum, erfüllen, Cic. – quas res neque solverunt neque fecerunt (leisteten), Liv. – γ) m. Advv.: multa impure atque taetre, Cic.: vel facere quod non optime possis, vel facere quod non pessime facias, humanita-
    ————
    tis est, Cic.: ut nihil intemperanter, nihil effeminate faciam, optabo, Sen. – δ) m. quid in Fragesätzen: αα) quid facis? was beginnst du? Ov. fast. 2, 386 u. ö. – ββ) quid faciam? was soll ich tun od. anfangen? quid facerem? was sollte ich tun? was zu tun? (von solchen, die ratlos sind u. mit Ratlosigkeit sich entschuldigen), s. Ruhnk. Ov. her. 8, 50; 10, 59: quid faciam infelix? Ov.: quid facerem? Verg.: sed tu quid faceres? Ov. – ε) fac. de alqo od. de alqa re, bl. alqo od. alqā re, alci od. alci rei, cum alqa re, mit jmd. od. etw. tun, machen, anfangen, gew. in Fragesätzen (s. Bünem. Lact. 2, 3, 3), quid de puero era tua fecit? Plaut.: quid de eo facies? Lact.: quid de his faciunt facturive sunt? Lact.: quid de praeda faciendum censerent? Liv.: quidnam facerent de rebus suis? was sie in ihrer Lage tun sollten? Nep. Them. 2, 6. – nescit quid faciat auro, Plaut.: quid illis faciat ceteris (Dat.), Plaut.: quid hoc homine od. huic homini facias? was will man od. willst du mit dem M. anfangen? Cic.: quid faceret Chrysippus huic conclusioni? was könnte Chr. gegen diesen Schluß einwenden? quid hic cum tragicis versibus et syrmā facis? Valer. com.: quid hic homo tantum incipissit facere cum tantis minis? Plaut. – ζ) prägn., m. quid od. m. allgem. Acc., tun = begehen, verbrechen, sündigen, quid feci? nihil feci, Plin. ep.: quid feci? quid commerui aut peccavi pater? Ter.: quid fecit? Ter.: faciunt hi plura,
    ————
    Iuven.
    2) insbes.: a) eine Feierlichkeit veranstalten, cenas, Cic.: ludos, Cic.: sacra od. sacrificium od. res divinas, ein Opfer vollziehen, opfern ( ἱερὰ ῥέζειν), Cic. (vgl. Fabri Liv. 22, 10, 3 sqq.; u. absol. s. unten no. III, 4). – b) etw. als gewöhnl. Geschäft betreiben, treiben, ausüben, praeconium (Geschäft eines Ausrufers), argentariam, Cic.: medicinam, als Arzt praktizieren, Phaedr. Vgl. Gräve Cic. Verr. 5, 18, 46 und die Auslgg. zu Phaedr. 1, 14, 2.
    3) bewirken = bereiten, verschaffen, nomen, cognomen alci rei, geben, Liv.: alci auspicium, jmd. zu etw. auffordern, veranlassen, Hor.: dci negotium, s. negotium: silentium, verschaffen, Liv.: orationi audientiam, Gehör verschaffen, Cic.: alci famam prompti ingenii, Quint.: favorem, Liv.
    4) jmdm. etw. geben, gewähren, potestatem (Erlaubnis), Cic.: commercium sermonis, Liv.: alci gratiam alcis rei (Verzeihung, Nachsicht), Cic.
    5) einen Körper- od. Gemütszustand an od. in jmd. erregen, rege machen, erwecken, einflößen, alci fletum, jmd. zum Weinen bringen, Col.: alci dolorem, Cic. ad Att. 11, 8, 2: alci desiderium alcis rei, Liv.: alci fidem, bei jmd. Glauben erwecken = jmd. (von etw.) überzeügen, Cic.: hosti audaciam, Liv.: divitiae animos (Mut) faciunt, Liv.: spiritus (hohen Mut), Liv.: spem, Cic. u. Liv.: curam, Tac.: taedium,
    ————
    stomachum, Cic.: iram, Quint.: metum, Cels. u. Tac.: metum insidiarum, Liv.: timorem, Liv.: suspicionem, Cic.
    6) machen, bewirken, es fertig bringen, dahin arbeiten, daß usw., lassen, a) m. ut u. Konj., faciuntne intellegendo ut nihil intellegant, Ter.: facis, ut rursus plebes in Aventinum sevocanda esse videatur, Cic.: splendor vester facit, ut peccare sine summo rei publicae periculo non possitis, Cic.: alterum facio, ut caveam, alterum, ut non credam, facere non possum, Cic.: ut nihil ad te dem litterarum facere non possum (ich kann es nicht über mich gewinnen), Cic. – dah. facere ut nicht selten gebraucht, um den Begriff der Tätigkeit nachdrücklicher hervorzuheben, facite, ut mores eius et vultum recordemini, macht, daß ihr euch erinnert = erinnert euch, Cic. – u. facio ut etc. m. einem Adi. od. Adv. = ich verstehe mich dazu, zu usw., invitus feci, ut Flamininum e senatu eicerem, Cic.: itaque feci non invitus, ut prodessem multis rogatu tuo, habe mich ganz gern dazu verstanden, Cic.: facio libenter, ut per litteras tecum colloquar, Cic. – b) m. bl. Konj.: immo illi mitem faxo faciant fustibus, Afran. fr.: ego faxim ted Amphitruonem malis esse quam Iovem, Plaut.: haud sibi cum Danais rem faxo et pube Pelasgā esse ferant, Verg.: fallat eam faxo, Ov.: faxo sciatis, Petron.: et ita ultima sit, faciam, Veneris concordia vestrae, Ov.: di
    ————
    facerent, sine patre forem! Ov.: der Imperat. fac (facito) mit folg. Konjunktiv als Umschreibung eines affirmativen Imperativs, unser mache od. tue dafür, daß usw., od. laß mit folg. Infinitiv, certum hominem ad eum mittas face, Nep.: fac sciam, tue mir zu wissen, laß mich wissen, Cic.: surculos facito sint longi binos pedes, mache, daß sie sind, od. laß sie sein, Cato. – c) fac. m. folg. ne od. quo u. Konj., non fac. m. folg. quin od. quo minus u. Konj., luctus facit ne dubitem, Acc. fr.: quod ne permittat in hostem, ipsa facit gravitas, Ov.: mors faciet ne sim, cum venerit, exsul, Ov.: nach dem Imperat. (vgl. no. b), tu fac ne ventis verba profundam, Lucr.: fac ne quid aliud cures hoc tempore nisi ut quam commodissime convalescas, Cic.: per se quisque sedulo faciebant, quo illam mihi lenirent miseriam, Ter. – non enim faciam, quin scias, ich werde es nicht fertig bringen (nicht über mich gewinnen), dich in Unwissenheit zu lassen, Plaut.: numquam quisquam faciet, quin soror ista sit germana huius, nimmer wird es jemand fertig bringen (beweisen), daß sie nicht usw., Plaut. (vgl. Brix u. Lorenz Plaut. mil. 283 u. 473): facere non possum (ich kann nicht umhin), quin cotidie ad te mittam (litteras), Cic.: facere non potui, quin tibi voluntatem declararem meam, Cic.: neu quis facito, quo minus ei oetantur (= utantur) fruantur habeant, Corp. inscr. Lat. 1, 200. no. XI (p. 79). – d) m. Acc. u. Infin. (s.
    ————
    Ruhnken Ov. her. 17, 174), vel carnuficinam hunc facere possum perpeti, Plaut.: qui nati coram me cernere letum fecisti, Verg.: noc me telum flere facit, Ov.: illum forma timere facit, Ov.: desiderium facit macrescere volucres, Varro: u. nach dem Imperat. (vgl. no. b), mel Atticum ter intervere facito, Col.: noch dem Fut., succum mori agrestis paulum facies defervere, Pallad.: quae res scissuris eos faciet aperiri, Pallad. – e) faxo m. folg. Indic. Fut. (s. Klotz u. Spengel Ter. Andr. 854), temperi ego faxo scies, Plaut.: iam faxo hic aderit, Ter.: immo vero indignum iam facinus faxo ex me audies, Ter. – f) m. Infin., facias videre Romam, Corp. inscr. Lat. 8, 2632: m. Infin. pass., remitti fecit, Amm. 27, 7, 3.
    7) machen, darstellen, lassen, m. folg. Acc. u. Infin., v. Künstlern, fecerat et viridi fetam Mavortis in antro procubuisse lupam, Verg.: stare deum pelagi longoque ferire tridente aspera saxa facit, Ov.: v. Schriftstellern, qui nuper fecit servo currenti in via decesse populum, Ter.: quem tamen Homerus apud inferos conveniri facit ab Ulisse, Cic.: quem in suis libris fecit (Cicero) de re publica disputare, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4 in.: quos loqui facit in ea disputatione, Augustin. de civ. dei 2, 21, 4.
    8) zum Ausdrucke der bloß gedachten od. angenommenen Wirkung, mit folg. Acc. u. Infin., a) lassen = den Fall setzen, annehmen, voraussetzen,
    ————
    esse deos faciamus, Cic.: fac, quaeso, qui ego sum, esse te, Cic. – b) sich stellen, als ob usw., se facit esse venustum, Catull. 97, 9: facio me alias res agere, ich tue (stelle mich), als ob ich usw., Cic. ep. 15, 18, 1.
    9) (= efficere) bewirken, beweisen, haec enim ratio facit lunam non habere lumen proprium, Macr. somn. Scip. 1, 19, 9.
    10) mit dopp. Acc., a) mit einem Subst. als Acc. ber Wirkung, jmd. od. etw. zu etw. machen, α) übh.: alqm consulem, jmd. zum K. machen (sowohl v. Volke als v. einem einzelnen, der bewirkt, es durchsetzt, daß jmd. K. wird, s. Ellendt Cic. de or. 2, 66, 268), Cic.: alqm regem Epiri, Iustin.: alqm reum, in den Anklagestand versetzen, Cic.: alqm heredem, zum E. machen = einsetzen, Cic.: alqm testem, zum Z. nehmen, Ter. u. Liv.: Siciliam provinciam, zur Provinz machen, Vell.: captivum de rege facturi videbantur, Iustin.: im Passiv m. dopp. Nom., de accusatore Scipionis venerator factus est, Val. Max.: u. ohne Prädikat, si ille factus esset (sc. consul), dazu (zum Konsul) gemacht worden wäre, Cic. Muren. 50; vgl. Cic. Planc. 9 u. 14. – β) vorgeblich zu etwas machen, für etwas ausgeben, me unum ex iis feci, qui etc., ich gab mich aus für einen usw., ich tat, als wäre ich einer usw., Cic.: facio te apud illum deum, Ter.: ut puellae unum me facerem beatiorum, um mich
    ————
    als einer von den Wohlhabenden aufzuspielen, Catull. 10, 17: et se facit venustum, spielt sich als schöner Mann (als Adonis) auf, Catull. 97, 7.: verbis se locupletem f., sich reich machen, Cic. – b) mit einem Adi. od. Partic, im Acc. zur Angabe der Wirkung, des Zustandes, der an jmd. hervorgebracht wird, animum dubium, zweifelhaft machen, Cic.: alqm sanum, disertum, Cic.: alqm peritum alcis rei, geschickt machen in usw., Nep.: alqm certum, certiorem, s. certus no. II, B, 3, b. S. 1097 (vgl. Lorenz Plaut. Pseud. 16): u. certum od. certius facere alci, s. certus no. II, B, 3, a, α S. 1096 (vgl. Brix Plaut. Men. 764. Lorenz Pseud. 16): alqm scientem, Plaut. asin. 48. Ter. heaut. 873: alqd planum, deutlich machen, Quint. – selten mit einem Adv., wie alqd palam, offenbar machen, Nep. – Partiz. factus m. dopp. Voc., o tu lectule deliciis facte beate meis! Prop. 2, 15, 2. – c) mit einem Partic, od. Adi. im Acc. zur Bezeichnung der Tatigkeit, in der jmd. od. etw. dargestellt wird, Xenophon facit Socratem disputantem etc., stellt dar, führt ein als behauptend usw., Cic. (vgl. oben no. 7): alqm od. alqd missum, s. mitto no. II, A u. B: alqd reliquum, s. reliquus: u. so ademptum tibi iam faxo (= adimam) omnem metum, Ter.: faxo tali eum mactatum (mactabo) atque hic est infortunio, Ter.
    11) etwas zum Eigentum jmds. machen, jmd. in
    ————
    Besitz von etwas setzen, mit Genet. des Besitzers, tota Asia populi Romani facta est, fiel dem röm. Volke anheim, Cic.: Graeci optionem Carthaginiensium faciunt, legen die Wahl in die Hände der K., Sall.: facere alqd potestatis od. dicionis suae, in seine Gewalt od. Botmäßigkeit bringen, Liv. (vgl. Fabri Liv. 21, 53, 6): ebenso alqm sui iuris, jmd. sich untertan machen, Vell.: omnia arbitrii sui, seiner Willkür untertan machen, Liv.: alqd sui muneris od. beneficii sui, etw. als sein Geschenk, seine Wohltat betrachten lassen, Tac. u. Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 13, 4, 9): alqm proprii iuris, selbständig-, unabhängig machen, Iustin. (vgl. Benecke u. Fittb. Iustin. 9, 1, 3). – Aber auch mit dem Pron. possess., alqam terram suam, ein Land sich unterwerfen, Caes.: alqm suum, sich jmd. zum Freunde machen, Ter.: neque gloriam meam, laborem illorom faciam, ich werde nicht mir den Ruhm nehmen, ihnen die Mühe lassen, Sall.
    12) einen gewissen Wert auf etwas legen (vgl. unser »sich wenig aus etwas machen« u. dgl.) = so u. so achten, schätzen, si aliter nos faciant, quam aequum est, Plaut. – u. bes. mit Genet. des Wertes, parvi, minimi, pluris, maximi, nihili, Plaut., Cic. u.a.: nec pluris nunc facere Camillum hoc bellum, kümmere sich ebensowenig um usw., Cic. – Hierher gehören wohl auch die Formeln: aequi bonique f. alqd,
    ————
    mit etwas zufrieden sein u. dgl. (s. aequus no. II, 2, b a. E), Cic.: lucri, gewinnen, Nep.
    13) die Wirkung der Tatigkeit als eine reflexive gedacht = etwas leiden, erleiden, (vgl. unser »er hat sich Schaden getan«), parietes vitium faciunt, werden schadhaft, Plin.: naufragium f., Schiffbruch leiden, Cic. u.a.: damnum, detrimentum, Schaden leiden, Cic. u.a. (nicht hierher, sondern oben zu no. B, 1 gehört iacturam f., s. iactura).
    14) wie das deutsche tun u. das griechische ποιειν, so steht auch facere im zweiten Redegliede, wenn das Verbum des ersten Gliedes im zweiten bleibt u. man die Wiederholung desselben Wortes vermeiden will, wo also facere den allgemeinen Begriff eines Verbums bezeichnet (wenn auch im Verbum kein »Tun« liegt) u. seine nähere Bestimmung aus dem vorhergehenden Satzgliede empfängt, wie: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo ducere pecuniam: nostrates philosophi facere non potuerunt? konnten es nicht tun (= konnten das Geld nicht verachten), Cic.: cum collega consentiente (sicut milites faciunt, wie die S. tun) hostibus obviam ire, Cic.: me, ut adhuc fecistis, audiatis, Cic.: incumbite in causam, ut facitis, Cic. Vgl. Heusinger Cic. de off. 1, 1. Kühner Cic. Tusc. 4, 31. Wopkens Lectt. Tull. 1, 3. p. 17 H. Orelli Hor. sat. 1, 1, 63 sq. Ruhnken Ov. her. 11, 31.
    II) (spätlat.) v. refl. (se) facere alqo, wohin ma-
    ————
    chen = sich begeben, intra limen sese facit, Apul. met. 5, 2: homo meus coepit ad stelas facere, Petron. 62, 4: ad illum ex Libya Hammon facit, Tert. de pall. 3. Vgl. Oudend. Apul. met. 5, 2. p. 321. Salmasius Tert. de pall. 3. p. 206 (ed. Lugd. Bat. 1656).
    III) intr.: 1) = εργάζεσθαι, arbeiten, Feldarbeit verrichten, Ter. heaut. 60 (73 opus facere).
    2) handeln, handelnd auftreten, deus, qui primitus operatur ac facit, Chalcid. Tim.: qui, cum cogitasset, facere auderet, Nep.: facto non consulto in tali periculo opus esse, Sall.: opus est facto, Komik.: quoniam, ut aiunt, dei facientes adiuvant, Varro: ratio faciendi, Quint. – m. Advv. – irgendwie handeln, nequiter, schlechte Streiche spielen, Plaut.: bene et benigne, Plaut.: illiberaliter, Ter.: arroganter, Caes.: sedulo, Ter.: humaniter, bene, praeclare, amice, Cic.: iucunde, Plin. ep.: recte, Ter. u. Cic.: seu recte seu perperam, Cic.: fortius, quam locutus est, fecit, Curt. – alci bene, gegen jmd. gut handeln, jmdm. dienen, nützen, Ter.; Ggstz. male alci, jmdm. schaden, Plaut.: alci aegre, jmdm. wehtun, ihn kränken, Ter.: ex voluntate alcis, Liv.: e re publica, Liv.: adversus rem publicam, Caes.: contra rem publicam, Sall.: adversus senatus consultum, Liv.: animo bono, Nep.: animo optimo, Cic.: more tuo, Plaut.: iure, Acc. fr. u. Quint.: lege, Quint.: malā fide, Nep.
    3) facere cum od. ab alqo, mit jmd. od. auf jmds.
    ————
    Seite tätig sein, mit jmd. es halten, zusammenhalten, auf jmds. Seite od. Partei sein, jmd. unterstützen, begünstigen, cum alqo, Cic., Nep. u.a.; ab alqo, Cic. u.a. (so auch illinc od. unā facere, auf seiner Seite stehen, es mit ihm halten, Cic. ad Att. 7, 3, 5 W.; Sull. 36); Ggstz. facere adversus alqm, es wider jmd. halten, die Gegenpartei begünstigen, Nep. Eum. 8, 2 (dazu Bremi): eae res contra nos ambae faciunt in hoc tempore, Cic. Quinct. 1.
    4) eine Opferhandlung vornehmen, mit Dat. der Gottheit, der man opfert (wie ῥέζειν τινί), m. Acc. der Sache, die man opfert, od. mit Abl. des Opfers, mit dem man opfert, qui faciet quando volet, quāque lege volet, facito, Plebisc. vet. bei Liv. 22, 10, 3. – fac. dis, Plaut.: Iunoni Sospitae, Cic.: Marti et Robigini, Tert. – grandia liba Pali, Ov.: bidentes Herculi propter viam, Laber. fr.: Iovi Victori pocillum mulsi, Liv.: pro populo faciens quantum Saufeia bibebat, Iuven. – fac. agnis, Plaut.: catulo, Col.: fac. Iovi bidenti verre, Pompon. com. fr.: agnā Iovi, Varro LL.: vitulā pro frugibus, Verg.
    5) euphem., vollenden = sterben, faciendum (faciundum) fuit od. faciundum hoc fuit, Anthol. epigr. II. no. 63-66 (Rhein. Mus. 27, 131 f.).
    6) obszön: a) suae rei causā facere, zu Stuhle gehen, kacken, Petron. 47, 4 u. 66, 2. – b) v. Beischlaf, Catull. 110, 2 u. 5. Pers. 4, 48. Iuven. 7, 239.
    ————
    Petron. 9, 9; 45, 8; 87, 9.
    7) zu od. für etw. passen, geschickt sein, m. ad u. Akk. od. m. bl. Dat., v. leb. Wesen, alii ad aprum, alii ad cervum canes faciunt, einige sind Saufänger (Saurüden), andere Schweißhunde, Sen. exc. contr. 3. praef. § 9: Aurelianus ad nostra iam non facit tempora, Vopisc. Aurel. 8, 3: v. Lebl., Medeae faciunt ad scelus omne manus, Ov.: ad talem formam non facit iste locus, Ov.: haec aetas optime facit ad haec studia, Sen.: quod belle facit ad versum, Sen.: quorumdam contumelia non facit ad aulam, Sen.: m. Dat., non faciet capiti dura corona meo, Prop. 3, 1, 20.
    8) zu, für, gegen od. bei etw. tun, wirken, nützen, helfen, dienlich, förderlich, nützlich sein, absol., od. m. ad, in, adversus u. Akk., od. m. bl. Dat., a) übh.: nec caelum nec aquae faciunt nec terra nec aurae, weder das Klima bekommt mir, noch usw., Ov.: multum viva vox facit, Sen.: fecit aliquid et materia, Sen.: quid stemmata faciunt? Iuven.: quid faciunt leges, ubi etc.? Petron.: dicite, pontifices, in sancto (Tempel) quid facit aurum? Pers.: mire facit (es tut eine außerordentliche Wirkung) in peroratione confessio, Quint. – illa ad publicos usus facientia, Pacat. pan.: quorum (oppidorum) mentio tantum ad ordinem facit, Mela: faciunt in hunc usum arundinum quoque folia, Col. – incolumi Rhodos et Mitylene pulchra facit, Hor. – m. Infin. (als Subj.), plurimum facit dili-
    ————
    genter nosse causas, Quint. 6, 4, 8: adversus omnia tela, adversus omnium hostium genus facit mortem contemnere, Sen. ep. 36, 8. – b) als mediz. t. t., id bene faciet, Cato: quod idem remedium optime facit exemptā stirpe, Col. – hic sucus facit (ist gut, schlägt an) ad difficultatem urinae, Plin.: quicquid ad salivam facit, Petron.: nihil aeque facere ad urinae morsum, Suet.: medicamentum quod proprie adversus solutionem stomachi facit, Scribon. – radix coeliacis praeclare facit in cinere tosta, leistet den Unterleibskranken vortreffliche Dienste, Plin.: feniculi suci cyathus unus potui datus mirifice pulmoni facit, Plin. Val.
    Alter Imperat. face, zB. Enn. ann. 20*. Plaut. asin. 605 u. ö. Ter. Andr. 680 u. ö. Cato r. r. 7 u. 32, 1 ö. Catull. 36, 16. Nep. Paus. 2, 4. Ov. her. 2, 98 u. ö. (als veraltet angef. bei Quint. 1, 6, 21; vgl. Mart. Cap. 3, § 320). – Arch. Fut. faciem, Cato bei Quint. 1, 7, 23 (die besten Hdschrn. facie, wofür Bergk Beitr. 1, 153 faciee schreiben will). – Arch. Perf. fecei, Corp. inscr. Lat. 1, 551. – Arch. Konj. Perf. faxim (= fecerim), Enn. fr. scen. 308. Plaut. Amph. 511; aul. 420. Ter. adelph. 887. 896. – Archaist. Fut. exakt. faxo (= fecero), Afran. com. 67. Plaut. Amph. 355. Ter. Andr. 854. Verg. Aen. 9, 158. Ov. met. 3, 271. Petron. 95, 3. Sil. 17, 235: faxis, Naev. com. 47. Pacuv. tr. 123. Plaut. capt. 124. Ter. Andr. 753. Hor. sat. 2, 3, 38: faxsit, XII tabb. 8, 4 (bei Gell. 20, 1,
    ————
    12). Pacuv. tr. 424. Acc. tr. 556; od. faxit, Lex Num. Pomp. bei Paul. ex Fest. 6, 2. Plaut. capt. 622. Ter. heaut. 198: faximus, Plaut. truc. 61: faxitis, Formul. vet. bei Liv. 23, 11, 2 u. 29, 27, 3: faxint, in der Formel di faxint, Plaut. Amph. 632; vidul. fr. 2, 31 St. Ter. heaut. 161. Cic. Verr. 3, 81 u. ep. 14, 3, 3. – Passiv facitur, Nigid. comm. gr. bei Non. 507, 15: faciatur, Titin. com. 97. Petron. 71, 10: faxitur (= factum erit), Formul. vet. bei Liv. 22, 10, 6. – Das Passiv von facio vertritt fio, w. s.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > facio

  • 10 sicca

    siccus, a, um, adj. [cf. Sanscr. cush, to dry up; Gr. auô], dry.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    aridus): arena,

    Verg. G. 1, 389:

    fauces fluminum,

    id. ib. 4, 427:

    siccāque in rupe resedit,

    id. A. 5, 180:

    litus,

    id. ib. 6, 162:

    siccum et sine umore ullo solum,

    Quint. 2, 4, 8:

    glebae,

    Hor. Epod. 16, 55:

    agri,

    id. S. 2, 4, 15:

    lacus,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 11:

    regio,

    Curt. 9, 10, 2:

    via (opp. palustris),

    Dig. 43, 8, 2, § 32 et saep.— Sup.:

    horreum siccissimum,

    Col. 12, 15, 2:

    oculi,

    tearless, Quint. 6, 2, 27; Prop. 1, 17, 11; Hor. C. 1, 3, 18; so,

    lumina,

    Tib. 1, 1, 66; Luc. 9, 1044:

    genae,

    Prop. 4 (5), 11, 80; Ov. H. 11, 10:

    decurrere pedibus super aequora siccis,

    id. M. 14, 50;

    and, transf.: siccus aerumnas tuli,

    tearless, Sen. Herc. Oet. 1270:

    pocula,

    Tib. 3, 6, 18:

    urna,

    Hor. C. 3, 11, 23:

    panis,

    dry bread, Sen. Ep. 83, 6; Plin. 22, 25, 68, § 139:

    agaricum manducatum siccum,

    id. 26, 7, 18, § 32; Capitol. Anton. 13; Vop. Tac. 11:

    spolia non sanguine sicca suo,

    Prop. 4 (5), 10, 12:

    cuspis,

    Stat. Th. 8, 383:

    ensis,

    Sen. Troad. 50.—With gen.:

    sicci stimulabant sanguinis enses,

    i. e. bloodless, Sil. 7, 213:

    carinae,

    standing dry, Hor. C. 1, 4, 2:

    magna minorque ferae (i. e. ursa major et minor), utraque sicca,

    i. e. that do not dip into, set beneath the sea, Ov. Tr. 4, 3, 2; so,

    signa,

    id. ib. 4, 9, 18:

    aquae,

    i. e. snow, Mart. 4, 3, 7:

    vox,

    dried up with heat, husky, Ov. M. 2, 278 et saep.—
    2.
    As subst.: siccum, i; and plur.: sicca, ōrum, n., dry land, a dry place; dry places:

    donec rostra tenent siccum,

    Verg. A. 10, 301:

    in sicco,

    on the dry land, on the shore, Prop. 3, 10 (9), 6; Verg. G. 1, 363; Liv. 1, 4; Plin. 9, 8, 8, § 27; 26, 7, 22, § 39:

    ut aqua piscibus, ut sicca terrenis, circumfusus nobis spiritus volucribus convenit,

    Quint. 12, 11, 13:

    harundo, quae in siccis provenit,

    Plin. 16, 36, 66, § 165; so,

    in siccis,

    id. 17, 22, 35, § 170.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the weather, dry, without rain:

    sive annus siccus est... seu pluvius,

    Col. 3, 20, 1:

    ver,

    Plin. 11, 29, 35, § 101:

    aestivi tempora sicca Canis,

    Tib. 1, 4, 6;

    for which: incipit et sicco fervere terra Cane,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 4:

    sole dies referente siccos,

    Hor. C. 3, 29, 20:

    siccis aër fervoribus ustus,

    Ov. M. 1, 119:

    caelum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    ventus,

    id. 2, 47, 48, § 126; Luc. 4, 50:

    luna,

    Prop. 2, 17 (3, 9), 15; Plin. 17, 9, 8, § 57; cf. id. 17, 14, 24, § 112:

    nubes,

    i. e. without rain, Luc. 4, 331:

    hiemps,

    without snow, Ov. Am. 3, 6, 106.—
    2.
    Of the human body, dry, as a healthy state (opp. rheumy, catarrhal, tumid, etc.), firm, solid, vigorous:

    (mulier) sicca, succida,

    Plaut. Mil. 3, 1, 192; Petr. 37:

    corpora sicciora cornu,

    Cat. 23, 12:

    corpora graciliora siccioraque,

    Plin. 34, 8, 19, § 65:

    (puella) Nec bello pede... nec ore sicco,

    free from saliva, Cat. 43, 3; cf.

    tussis,

    without expectoration, Cels. 4, 6:

    medicamentum,

    causing dryness, Scrib. Comp. 71. —
    3.
    Dry, thirsty:

    nimis diu sicci sumus,

    Plaut. Pers. 5, 2, 41; cf.:

    siti sicca sum,

    id. Curc. 1, 2, 26; 1, 2, 22; id. Ps. 1, 2, 51; Hor. S. 2, 2, 14:

    faucibus siccis,

    fasting, Verg. A. 2, 358.—
    b.
    Transf., abstemious, temperate, sober (syn. sobrius): Art. Ego praeter alios meum virum fui rata Siccum, frugi, continentem, etc. Pa. At nunc dehinc scito, illum ante omnes... Madidum, nihili, incontinentem, Plaut. As. 5, 2, 7; so (opp. vinolentus) Cic. Ac. 2, 27, 88; id. Agr. 1, 1, 1; id. Fragm. ap. Non. 395, 4 (opp. vinolenti); Sen. Ep. 18, 3; Hor. S. 2, 3, 281; id. C. 4, 5, 39:

    siccis omnia dura deus proposuit,

    id. ib. 1, 18, 3; id. Ep. 1, 19, 9; 1, 17, 12.—
    II.
    Trop.
    1.
    Firm, solid (acc. to I. B. 2.):

    (Attici) sani duntaxat et sicci habeantur,

    Cic. Opt. Gen. 3, 8; cf.:

    nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

    id. Brut. 55, 202; Quint. 2, 4, 6.—
    2.
    Of style, dry, insipid, jejune (acc. to I. B. 3.):

    siccum et sollicitum et contractum dicendi propositum,

    Quint. 11, 1, 32:

    sicca et incondita et propemodum jejuna oratio,

    Gell. 14, 1, 32:

    durus et siccus,

    Tac. Or. 21:

    ne sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur,

    ignorant, unformed, unprepared, Suet. Gram. 4.—
    3.
    Dry, cold:

    medullae,

    i. e. void of love, cold, Prop. 2, 12 (3, 3), 17; so,

    puella,

    Ov. A. A. 2, 686; Mart. 11, 81, 2; cf. id. 11, 17, 8.—Hence, adv.: siccē, dryly, without wet or damp (very rare; perh. only in the two foll. passages).
    A.
    Lit.:

    ut bos sicce stabuletur,

    Col. 6, 12, 2.—
    B.
    Trop.:

    eos solos Attice dicere, id est quasi sicce et integre,

    firmly, solidly, Cic. Opt. Gen. 4, 12; v. supra, II.

    Lewis & Short latin dictionary > sicca

  • 11 siccum

    siccus, a, um, adj. [cf. Sanscr. cush, to dry up; Gr. auô], dry.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    aridus): arena,

    Verg. G. 1, 389:

    fauces fluminum,

    id. ib. 4, 427:

    siccāque in rupe resedit,

    id. A. 5, 180:

    litus,

    id. ib. 6, 162:

    siccum et sine umore ullo solum,

    Quint. 2, 4, 8:

    glebae,

    Hor. Epod. 16, 55:

    agri,

    id. S. 2, 4, 15:

    lacus,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 11:

    regio,

    Curt. 9, 10, 2:

    via (opp. palustris),

    Dig. 43, 8, 2, § 32 et saep.— Sup.:

    horreum siccissimum,

    Col. 12, 15, 2:

    oculi,

    tearless, Quint. 6, 2, 27; Prop. 1, 17, 11; Hor. C. 1, 3, 18; so,

    lumina,

    Tib. 1, 1, 66; Luc. 9, 1044:

    genae,

    Prop. 4 (5), 11, 80; Ov. H. 11, 10:

    decurrere pedibus super aequora siccis,

    id. M. 14, 50;

    and, transf.: siccus aerumnas tuli,

    tearless, Sen. Herc. Oet. 1270:

    pocula,

    Tib. 3, 6, 18:

    urna,

    Hor. C. 3, 11, 23:

    panis,

    dry bread, Sen. Ep. 83, 6; Plin. 22, 25, 68, § 139:

    agaricum manducatum siccum,

    id. 26, 7, 18, § 32; Capitol. Anton. 13; Vop. Tac. 11:

    spolia non sanguine sicca suo,

    Prop. 4 (5), 10, 12:

    cuspis,

    Stat. Th. 8, 383:

    ensis,

    Sen. Troad. 50.—With gen.:

    sicci stimulabant sanguinis enses,

    i. e. bloodless, Sil. 7, 213:

    carinae,

    standing dry, Hor. C. 1, 4, 2:

    magna minorque ferae (i. e. ursa major et minor), utraque sicca,

    i. e. that do not dip into, set beneath the sea, Ov. Tr. 4, 3, 2; so,

    signa,

    id. ib. 4, 9, 18:

    aquae,

    i. e. snow, Mart. 4, 3, 7:

    vox,

    dried up with heat, husky, Ov. M. 2, 278 et saep.—
    2.
    As subst.: siccum, i; and plur.: sicca, ōrum, n., dry land, a dry place; dry places:

    donec rostra tenent siccum,

    Verg. A. 10, 301:

    in sicco,

    on the dry land, on the shore, Prop. 3, 10 (9), 6; Verg. G. 1, 363; Liv. 1, 4; Plin. 9, 8, 8, § 27; 26, 7, 22, § 39:

    ut aqua piscibus, ut sicca terrenis, circumfusus nobis spiritus volucribus convenit,

    Quint. 12, 11, 13:

    harundo, quae in siccis provenit,

    Plin. 16, 36, 66, § 165; so,

    in siccis,

    id. 17, 22, 35, § 170.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the weather, dry, without rain:

    sive annus siccus est... seu pluvius,

    Col. 3, 20, 1:

    ver,

    Plin. 11, 29, 35, § 101:

    aestivi tempora sicca Canis,

    Tib. 1, 4, 6;

    for which: incipit et sicco fervere terra Cane,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 4:

    sole dies referente siccos,

    Hor. C. 3, 29, 20:

    siccis aër fervoribus ustus,

    Ov. M. 1, 119:

    caelum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    ventus,

    id. 2, 47, 48, § 126; Luc. 4, 50:

    luna,

    Prop. 2, 17 (3, 9), 15; Plin. 17, 9, 8, § 57; cf. id. 17, 14, 24, § 112:

    nubes,

    i. e. without rain, Luc. 4, 331:

    hiemps,

    without snow, Ov. Am. 3, 6, 106.—
    2.
    Of the human body, dry, as a healthy state (opp. rheumy, catarrhal, tumid, etc.), firm, solid, vigorous:

    (mulier) sicca, succida,

    Plaut. Mil. 3, 1, 192; Petr. 37:

    corpora sicciora cornu,

    Cat. 23, 12:

    corpora graciliora siccioraque,

    Plin. 34, 8, 19, § 65:

    (puella) Nec bello pede... nec ore sicco,

    free from saliva, Cat. 43, 3; cf.

    tussis,

    without expectoration, Cels. 4, 6:

    medicamentum,

    causing dryness, Scrib. Comp. 71. —
    3.
    Dry, thirsty:

    nimis diu sicci sumus,

    Plaut. Pers. 5, 2, 41; cf.:

    siti sicca sum,

    id. Curc. 1, 2, 26; 1, 2, 22; id. Ps. 1, 2, 51; Hor. S. 2, 2, 14:

    faucibus siccis,

    fasting, Verg. A. 2, 358.—
    b.
    Transf., abstemious, temperate, sober (syn. sobrius): Art. Ego praeter alios meum virum fui rata Siccum, frugi, continentem, etc. Pa. At nunc dehinc scito, illum ante omnes... Madidum, nihili, incontinentem, Plaut. As. 5, 2, 7; so (opp. vinolentus) Cic. Ac. 2, 27, 88; id. Agr. 1, 1, 1; id. Fragm. ap. Non. 395, 4 (opp. vinolenti); Sen. Ep. 18, 3; Hor. S. 2, 3, 281; id. C. 4, 5, 39:

    siccis omnia dura deus proposuit,

    id. ib. 1, 18, 3; id. Ep. 1, 19, 9; 1, 17, 12.—
    II.
    Trop.
    1.
    Firm, solid (acc. to I. B. 2.):

    (Attici) sani duntaxat et sicci habeantur,

    Cic. Opt. Gen. 3, 8; cf.:

    nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

    id. Brut. 55, 202; Quint. 2, 4, 6.—
    2.
    Of style, dry, insipid, jejune (acc. to I. B. 3.):

    siccum et sollicitum et contractum dicendi propositum,

    Quint. 11, 1, 32:

    sicca et incondita et propemodum jejuna oratio,

    Gell. 14, 1, 32:

    durus et siccus,

    Tac. Or. 21:

    ne sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur,

    ignorant, unformed, unprepared, Suet. Gram. 4.—
    3.
    Dry, cold:

    medullae,

    i. e. void of love, cold, Prop. 2, 12 (3, 3), 17; so,

    puella,

    Ov. A. A. 2, 686; Mart. 11, 81, 2; cf. id. 11, 17, 8.—Hence, adv.: siccē, dryly, without wet or damp (very rare; perh. only in the two foll. passages).
    A.
    Lit.:

    ut bos sicce stabuletur,

    Col. 6, 12, 2.—
    B.
    Trop.:

    eos solos Attice dicere, id est quasi sicce et integre,

    firmly, solidly, Cic. Opt. Gen. 4, 12; v. supra, II.

    Lewis & Short latin dictionary > siccum

  • 12 siccus

    siccus, a, um, adj. [cf. Sanscr. cush, to dry up; Gr. auô], dry.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen. (mostly poet. and in post-Aug. prose; cf.

    aridus): arena,

    Verg. G. 1, 389:

    fauces fluminum,

    id. ib. 4, 427:

    siccāque in rupe resedit,

    id. A. 5, 180:

    litus,

    id. ib. 6, 162:

    siccum et sine umore ullo solum,

    Quint. 2, 4, 8:

    glebae,

    Hor. Epod. 16, 55:

    agri,

    id. S. 2, 4, 15:

    lacus,

    Prop. 2, 14 (3, 6), 11:

    regio,

    Curt. 9, 10, 2:

    via (opp. palustris),

    Dig. 43, 8, 2, § 32 et saep.— Sup.:

    horreum siccissimum,

    Col. 12, 15, 2:

    oculi,

    tearless, Quint. 6, 2, 27; Prop. 1, 17, 11; Hor. C. 1, 3, 18; so,

    lumina,

    Tib. 1, 1, 66; Luc. 9, 1044:

    genae,

    Prop. 4 (5), 11, 80; Ov. H. 11, 10:

    decurrere pedibus super aequora siccis,

    id. M. 14, 50;

    and, transf.: siccus aerumnas tuli,

    tearless, Sen. Herc. Oet. 1270:

    pocula,

    Tib. 3, 6, 18:

    urna,

    Hor. C. 3, 11, 23:

    panis,

    dry bread, Sen. Ep. 83, 6; Plin. 22, 25, 68, § 139:

    agaricum manducatum siccum,

    id. 26, 7, 18, § 32; Capitol. Anton. 13; Vop. Tac. 11:

    spolia non sanguine sicca suo,

    Prop. 4 (5), 10, 12:

    cuspis,

    Stat. Th. 8, 383:

    ensis,

    Sen. Troad. 50.—With gen.:

    sicci stimulabant sanguinis enses,

    i. e. bloodless, Sil. 7, 213:

    carinae,

    standing dry, Hor. C. 1, 4, 2:

    magna minorque ferae (i. e. ursa major et minor), utraque sicca,

    i. e. that do not dip into, set beneath the sea, Ov. Tr. 4, 3, 2; so,

    signa,

    id. ib. 4, 9, 18:

    aquae,

    i. e. snow, Mart. 4, 3, 7:

    vox,

    dried up with heat, husky, Ov. M. 2, 278 et saep.—
    2.
    As subst.: siccum, i; and plur.: sicca, ōrum, n., dry land, a dry place; dry places:

    donec rostra tenent siccum,

    Verg. A. 10, 301:

    in sicco,

    on the dry land, on the shore, Prop. 3, 10 (9), 6; Verg. G. 1, 363; Liv. 1, 4; Plin. 9, 8, 8, § 27; 26, 7, 22, § 39:

    ut aqua piscibus, ut sicca terrenis, circumfusus nobis spiritus volucribus convenit,

    Quint. 12, 11, 13:

    harundo, quae in siccis provenit,

    Plin. 16, 36, 66, § 165; so,

    in siccis,

    id. 17, 22, 35, § 170.—
    B.
    In partic.
    1.
    Of the weather, dry, without rain:

    sive annus siccus est... seu pluvius,

    Col. 3, 20, 1:

    ver,

    Plin. 11, 29, 35, § 101:

    aestivi tempora sicca Canis,

    Tib. 1, 4, 6;

    for which: incipit et sicco fervere terra Cane,

    Prop. 2, 28 (3, 24), 4:

    sole dies referente siccos,

    Hor. C. 3, 29, 20:

    siccis aër fervoribus ustus,

    Ov. M. 1, 119:

    caelum,

    Plin. 18, 12, 31, § 123:

    ventus,

    id. 2, 47, 48, § 126; Luc. 4, 50:

    luna,

    Prop. 2, 17 (3, 9), 15; Plin. 17, 9, 8, § 57; cf. id. 17, 14, 24, § 112:

    nubes,

    i. e. without rain, Luc. 4, 331:

    hiemps,

    without snow, Ov. Am. 3, 6, 106.—
    2.
    Of the human body, dry, as a healthy state (opp. rheumy, catarrhal, tumid, etc.), firm, solid, vigorous:

    (mulier) sicca, succida,

    Plaut. Mil. 3, 1, 192; Petr. 37:

    corpora sicciora cornu,

    Cat. 23, 12:

    corpora graciliora siccioraque,

    Plin. 34, 8, 19, § 65:

    (puella) Nec bello pede... nec ore sicco,

    free from saliva, Cat. 43, 3; cf.

    tussis,

    without expectoration, Cels. 4, 6:

    medicamentum,

    causing dryness, Scrib. Comp. 71. —
    3.
    Dry, thirsty:

    nimis diu sicci sumus,

    Plaut. Pers. 5, 2, 41; cf.:

    siti sicca sum,

    id. Curc. 1, 2, 26; 1, 2, 22; id. Ps. 1, 2, 51; Hor. S. 2, 2, 14:

    faucibus siccis,

    fasting, Verg. A. 2, 358.—
    b.
    Transf., abstemious, temperate, sober (syn. sobrius): Art. Ego praeter alios meum virum fui rata Siccum, frugi, continentem, etc. Pa. At nunc dehinc scito, illum ante omnes... Madidum, nihili, incontinentem, Plaut. As. 5, 2, 7; so (opp. vinolentus) Cic. Ac. 2, 27, 88; id. Agr. 1, 1, 1; id. Fragm. ap. Non. 395, 4 (opp. vinolenti); Sen. Ep. 18, 3; Hor. S. 2, 3, 281; id. C. 4, 5, 39:

    siccis omnia dura deus proposuit,

    id. ib. 1, 18, 3; id. Ep. 1, 19, 9; 1, 17, 12.—
    II.
    Trop.
    1.
    Firm, solid (acc. to I. B. 2.):

    (Attici) sani duntaxat et sicci habeantur,

    Cic. Opt. Gen. 3, 8; cf.:

    nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum,

    id. Brut. 55, 202; Quint. 2, 4, 6.—
    2.
    Of style, dry, insipid, jejune (acc. to I. B. 3.):

    siccum et sollicitum et contractum dicendi propositum,

    Quint. 11, 1, 32:

    sicca et incondita et propemodum jejuna oratio,

    Gell. 14, 1, 32:

    durus et siccus,

    Tac. Or. 21:

    ne sicci omnino atque aridi pueri rhetoribus traderentur,

    ignorant, unformed, unprepared, Suet. Gram. 4.—
    3.
    Dry, cold:

    medullae,

    i. e. void of love, cold, Prop. 2, 12 (3, 3), 17; so,

    puella,

    Ov. A. A. 2, 686; Mart. 11, 81, 2; cf. id. 11, 17, 8.—Hence, adv.: siccē, dryly, without wet or damp (very rare; perh. only in the two foll. passages).
    A.
    Lit.:

    ut bos sicce stabuletur,

    Col. 6, 12, 2.—
    B.
    Trop.:

    eos solos Attice dicere, id est quasi sicce et integre,

    firmly, solidly, Cic. Opt. Gen. 4, 12; v. supra, II.

    Lewis & Short latin dictionary > siccus

См. также в других словарях:

  • Vox nihili — Vox ni|hi|li 〈[vɔ̣ks ] f.; ; unz.; geh.〉 = Ghostword [lat., „Stimme des Nichts“] * * * Vọx Ni|hi|li, die; [lat., eigtl. = Wort des Nichts] (bildungsspr.): Ghostword …   Universal-Lexikon

  • Vox nihili — Vox ni|hi|li 〈[vɔks ] f.; Gen.: ; Pl.: unz.; geh.〉 = Ghostword [Etym.: lat., »Wort des Nichts«] …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

  • vox nihili — См. mots fantômes …   Пятиязычный словарь лингвистических терминов

  • Vox — [vɔks] die; , Voces [ vo:tse:s] <aus lat. vox, Gen. vocis> lat. Bez. für Stimme, Laut; Vox acuta [ a ku:ta]: hohes, scharfes Orgelregister; Vox angelica [ ...ka]: lieblich, schwebend klingendes, flötenartiges Orgelregister; Vox cel′estis [… …   Das große Fremdwörterbuch

  • Ghostword — Als Ghostword (lateinisch: Vox nihili) bezeichnet man ein (zufällig) durch Schreib , Druck oder Aussprachefehler entstandenes neues Wort. Ein Beispiel hierfür ist die Entstehungsgeschichte des Künstlernamens Hamsun, der aus einem Schreibfehler… …   Deutsch Wikipedia

  • parola 2 — (слово | mot | Wort | word | parola) «Слово является результатом сочетания определенного значения с совокупностью определенных звуков, пригодного для определенного грамматического употребления». Эта формула (А. Мейе), понимаемая в весьма широких… …   Пятиязычный словарь лингвистических терминов

  • Ghostword — Ghost|word 〈[goʊstwœ:d] n. 15〉 aufgrund eines Schreib , Druck od. Aussprachefehlers entstandene sprachliche Neuschöpfung; Sy Vox nihili [engl., eigtl. „Geisterwort“] * * * Ghost|word [ goʊstwə:d], das; s, s [engl. ghost word, eigtl. =… …   Universal-Lexikon

  • CANIS — I. CANIS Arabiae Felicis fluv. Ptol. II. CANIS Ordo equestris a Buchardo IV. ex Montmorantia famil. primo Galliae Barone, institutus; qui pace cum Philippo I. vel Ludov. fil. eius potius, a quo arce quâdam exutus erat, quod Adrianum Abbatem S.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Ghostword — Ghost|word 〈[goʊstwœ:d] n.; Gen.: s, Pl.: s〉 aufgrund eines Schreib , Druck od. Aussprachefehlers entstandene sprachliche Neuschöpfung; Syn. Vox nihili [Etym.: engl., eigtl. »Geisterwort«] …   Lexikalische Deutsches Wörterbuch

  • ФРИДУГИС —     ФРИДУГИС (Фредегиз) (Fridugisus в 42 документах, Fredegisus в 14) (ум. 834) ученик Аякуина. С 804 аббат СенМартен в Type. В 819 832 заведовал императорской канцелярией. В единственном сохранившемся сочинении “О субстанции ничто и тьмы” (800)… …   Философская энциклопедия

  • AENEUS Serpens seu Saraph — Dei iuslu in deserto erectus est, ut morsi a Seraphim, i. e. Hydris seu Chersydris, ut interpretatur vocem Bochart. Israelitae, eius aspectu sanarentur, Numeror. c. 21. v. 9. Hinc Christum adumbravit, Iohan. c. 3. v. 14. cuius rei rationes… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»